Ukraina dhe aleatët e saj perëndimorë kanë shprehur shqetësime të thella mbi draft-planin amerikan për t’i dhënë fund luftës me Rusinë, një plan 28-pikësh i cili, sipas dokumenteve të rrjedhura, shihet si shumë i favorshëm për Moskën.
Në një deklaratë të përbashkët të publikuar gjatë samitit të G20 në Johannesburg, liderët e Kanadasë, Finlandës, Francës, Italisë, Japonisë, Holandës, Spanjës, Britanisë, Gjermanisë, Irlandës dhe Norvegjisë, së bashku me dy zyrtarë të lartë të BE-së, theksuan se drafti amerikan “ka elementë të rëndësishëm për një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme, por kërkon punë shtesë”.
Shtetet e Evropës, Kanadaja dhe Japonia nënvizuan shqetësimin më të madh:
ndryshimet territoriale dhe kufizimet e forta ndaj forcave të armatosura të Ukrainës, të cilat, sipas deklaratës, “do ta linin vendin të cenueshëm ndaj një agresioni të ardhshëm”.
Ndërkohë, presidenti Volodymyr Zelensky paralajmëroi popullin e tij se Ukraina po përballet me “një nga momentet më të vështira në historinë tonë”, duke pranuar se SHBA po e shtyn Kievin ta pranojë planin deri më 27 nëntor.
Çfarë parashikon plani amerikan?
Drafti, sipas rrjedhjeve të shumta, parashikon:
– Tërheqje të trupave ukrainase nga zonat që Kievi kontrollon aktualisht në Donetsk
– Pranimin de facto të kontrollit rus mbi Donetskun, Luhanskun dhe Krimenë
– Ngrirjen e vijave të frontit në Kherson dhe Zaporizhzhia
– Kufizim të ushtrisë ukrainase në 600,000 trupa
– Vendosjen e avionëve luftarakë europianë në Poloni, jo në Ukrainë
– “Garanci sigurie” për Kievin, të paqarta në detaje
– Ri-integrimin e Rusisë në ekonominë globale, përfshirë rikthimin në G7, duke e kthyer grupin sërish në G8
Plani përjashton zgjerimin e mëtejshëm të NATO-s dhe parashikon që Rusia të “mos pushtojë fqinjët e saj”, një formulim që shumë diplomatë e quajnë “i pamjaftueshëm”.
Presidenti rus Vladimir Putin e ka quajtur draftin “një bazë të mundshme për marrëveshje”, por paralajmëroi se Moska është e gatshme të luftojë edhe më gjatë nëse kërkohet.
Zelensky: “O humbasim dinjitetin, o rrezikojmë aleatin kyç”
Në një fjalim dramatik drejtuar kombit, Zelensky pranoi se vendi mund të gjendet përballë një zgjedhjeje pothuajse të pamundur:
“O humbasim dinjitetin, o rrezikojmë të humbasim partnerin tonë kyç.”
Udhëheqësi ukrainas njoftoi se shefi i kabinetit të tij, Andriy Yermak, do të drejtojë ekipin negociator në bisedimet e reja që do të nisin të dielën në Gjenevë, ku pritet të përfshihen edhe SHBA, Britania, Franca dhe Gjermania.
Kievi mbetet thellësisht i varur nga armët dhe inteligjenca e avancuar amerikane për të përballuar sulmet intensive ruse, të cilat muajt e fundit kanë sjellë përparime të ngadalta, por të qëndrueshme, të ushtrisë ruse në lindje dhe juglindje.
Evropa kundër kufizimeve të ushtrisë ukrainase
Aleatët europianë e quajtën hap të rrezikshëm kufizimin e forcave të Ukrainës.
Sipas deklaratës:
“Ne jemi të shqetësuar se një ushtri e reduktuar do ta linte Ukrainën të pambrojtur ndaj një agresioni të ri.”
Po ashtu, vendet e BE dhe NATO paralajmëruan se çdo element i marrëveshjes që lidhet me organizatat e tyre “mund të zbatohet vetëm me pëlqimin e plotë të anëtarëve”.
Çfarë pritet?
Negociatorët do të takohen nesër në Gjenevë për të rinegociuar draftin.
Brenda dhe jashtë Ukrainës po shtohet frika se plani mund të shndërrohet në një “paqë me kosto të lartë”, që rikthen Rusinë në skenën ndërkombëtare pa llogaridhënie dhe e lë Ukrainën të copëtuar e të dobësuar.
