Dikur një destinacion për ultra të pasurit, Maldivet tani po përqafojnë një model turizmi më lokal dhe të qëndrueshëm, i cili po ndryshon mënyrën se kush mund ta përjetojë parajsën.
Nga Carmen Roberts/BBC
Ajri mbante një erë të lehtë shalqiri dhe kripe ndërsa trageti ynë u ndal në ishullin Thoddoo, dhe muzika ime ishte zhurma e motoçikletave, jo zhurma e hidroavionëve. Dymbëdhjetë vjet më parë, kur e vizitova për herë të fundit ndërsa xhiroja një episod të The Travel Show të BBC-së, Maldivet ishin ende një fantazi kartolinash me vila mbi ujë, ishuj privatë dhe çmime që i mbanin shumicën e udhëtarëve larg. Tani, familjet po zbrisnin nga anijet publike me çanta shpine në vend të ndihmësve që shkarkonin valixhet Louis Vuitton. Këto nuk ishin Maldivet që mbaja mend – dhe kjo ishte pikërisht çështja.
Gjatë dekadës së fundit, një revolucion i qetë është zhvilluar në të gjithë atolet. Reformat qeveritare u kanë lejuar banorëve të Maldiveve të hapin shtëpi mysafirësh në ishuj të banuar, duke thyer një rregull të hershëm që dikur e kufizonte turizmin në enklavat e papopulluara të resorteve. Rezultati ka qenë transformues: më shumë se 1,200 shtëpi mysafirësh tani operojnë në 90 ishuj vendas, sipas Ministrisë së Turizmit të Maldiveve. Udhëtarët mund të përjetojnë kulturën e përditshme të vendit dhe, për herë të parë, familjet vendase mund të fitojnë drejtpërdrejt nga industria që fuqizon ekonominë e tyre.
Gjatë vizitës sime të fundit me tre fëmijët e mi, doja të shihja se si dukej ky ndryshim në praktikë. Udhëtimi ynë na çoi nga mikpritja e gatuar në shtëpi e Thoddoo-s, shpesh e quajtur “ishulli i fermës” i Maldiveve, në një vendpushim të nivelit të mesëm që po ripërcakton se çfarë mund të nënkuptojë luksi i qëndrueshëm. Së bashku, ato tregojnë historinë e një vendi që zgjeron mikpritjen e tij dhe në heshtje riformëson se si duket parajsa.
Jeta në një ishull vendas
Të shkelësh në Thoddoo në Atollin Verior Ari të dukej botërisht larg përsosmërisë së kujdesur të jetës turistike, pjesa më e madhe e së cilës ndodhet pranë kryeqytetit, Malé, në Atollin Verior Malé. Anija me shpejtësi publike nga Malé zgjaste 90 minuta dhe kushtonte shumë më pak se një hidroavion tipik luksoz në një vendpushim turistik. Me të mbërritur, vumë re menjëherë se ritmi i ishullit ishte menjëherë i ndryshëm – pa makina, vetëm biçikleta dhe herë pas here një buggy elektrike që gumëzhinte midis rrugëve me rërë të mbushura me palma. Rreshtat e pemëve të papajës dhe fushat e shalqinjve shtriheshin në brendësi, të rrethuara nga detet ikonike ngjyrë bruz të Maldiveve. Ne qëndruam në bujtinën e parë të ishullit, Serene Sky, në pronësi të Ahmed Karam, president i Shoqatës së Shtëpive të Pritjes të Maldiveve dhe një zë kryesor në lëvizjen turistike lokale të ishujve, e cila po rritet me shpejtësi në vend. Serene Sky ishte i thjeshtë dhe pa asnjë të metë. Jastëkët nuk ishin të stilistëve, banjoja ishte modeste, por pritja ishte e sinqertë dhe vaktet ishin të gatuara në shtëpi në formën e tyre më të mirë – peshk i skuqur i shkëmbinjve nënujorë i kapur vetëm disa orë më parë, kungull me salcë kari nga fermat aty pranë dhe lëngu më i freskët i shalqirit që mund të imagjinohet.
Karam më tha se kjo valë e re e turizmit të udhëhequr nga komuniteti ka riformësuar peizazhin këtu. “Vendasit tani përfitojnë drejtpërdrejt nga paratë e turizmit”, tha ai, “por na ka bërë gjithashtu më të vetëdijshëm për sa shumë duhet të mbrojmë atë që kemi – ishullin, shkëmbinjtë nënujorë, jetën e egër. Kjo është ajo që njerëzit vijnë këtu për të parë.” Fëmijëve të mi u pëlqeu shumë liria e ishullit. Ne bëmë zhytje me maskë në shkëmbinjtë shkëmborë aty pranë me vendasit, duke përjetuar takimin tonë të parë magjik me breshkat e detit. Më pas, u relaksuam në një nga “plazhet me bikini” të përcaktuara të ishullit, zona të vogla të rezervuara për vizitorët që të notojnë dhe të bëjnë banja dielli me rroba banje perëndimore. Meqenëse Maldivet janë një komb kryesisht mysliman, veshja modeste pritet edhe në vende të tjera. Takuam Andy Anisin, një fermer vendas, i cili na ftoi në fermën e tij dhe preu një shalqi me mish të artë në mes të fushës së tij që ta provonim, ndërsa lëngu na rridhte nëpër kyçe nga vapa. Më vonë, në barin e vogël të lëngjeve të Anisit, pimë akullore me kokos dhe pamë ishullin të qetësohej në mbrëmje.
Luks i qëndrueshëm në Maldive
Pjesa e dytë e udhëtimit tonë ishte një botë krejt tjetër: Sun Siyam Olhuveli, një resort miqësor për familjet, në pronësi të Maldiveve, në Atollin Jugor të Malé-së. Pritja ishte e ngrohtë dhe teatrale – daulle në skelë, peshqirë të ftohtë, staf i qeshur – por ajo që më bëri përshtypje ishte lehtësia. Përfaqësuesi ynë gjithmonë i gëzuar i resortit, Raail, trajtoi gjithçka nëpërmjet WhatsApp, nga pajisjet e maskës deri te ilaçet për fëmijë.
Ne u zhvendosëm në një vilë me dy dhoma gjumi buzë detit dhe morëm një plan gjithëpërfshirës, një model që shpesh konsiderohet i përgjithshëm, por këtu na u duk çlirues. Kishim mundësinë të zgjidhnim midis më shumë se 10 restoranteve dhe bareve të shpërndara në tre ishuj, ndërsa aktivitetet dhe transfertat ishin të paketuara, duke na liruar të përqendroheshim në kalimin e kohës së bashku. Për familjet që ndjekin aventura në shkëmbinj nënujorë pa çmimin ultra-luksoz, Sun Siyam Olhuveli e ofron këtë. Fëmijët e mi endeshin lirisht nëpër brigje, duke parë peshkaqenë dhe breshka shkëmbinjsh pranë shkëmbinjve nënujorë të shtëpisë, ndërsa unë zhytesha me varkë për të eksploruar Shark Point dhe Banana Reef, ku rrezet manta rrëshqisnin si hije dhe breshkat skifter kullotnin mbi korale. Në tokë, gjashtë pishinat (përfshirë më të gjatën e Maldiveve, me 210 metra) ofronin hapësirë të pafundme si për lojë ashtu edhe për relaksim. Resorti arrin një ekuilibër të rrallë, të lëmuar por edhe të qetë, me llojin e ngrohtësisë që vjen natyrshëm në një pronë në pronësi të Maldiveve.
Resorte të tilla janë në ballë të nismës së qëndrueshmërisë në Maldive. Sipas programit Sun Siyam Cares, mysafirët mund të bashkohen në pastrimin e plazheve, të mbjellin korale dhe të restaurojnë lagunat. Iniciativa “Riciklim-Ripërdorim” e resortit i kthen çarçafët e vjetër në lecka pastrimi, dhe plastikat njëpërdorimëshe po hiqen tërësisht nga përdorimi. Edhe kërkesa ime për një qese plastike për rrobat e banjës u prit me një buzëqeshje: “Ne nuk i përdorim më ato.” Shtytja për qëndrueshmëri shtrihet përtej resorteve individuale. Politikat e turizmit dhe mjedisit tani punojnë krah për krah, me rregullore që synojnë uljen e plastikës njëpërdorimshe, ruajtjen e energjisë dhe mbrojtjen e jetës detare. Nën Presidentin Dr. Mohamed Muizzu, Maldivet kanë vendosur një objektiv ambicioz: gjenerimin e 33% të energjisë elektrike nga burime të rinovueshme deri në vitin 2028, një hap jetësor drejt reduktimit të gjurmës së karbonit të vendit dhe mbrojtjes së ekosistemeve të brishta që mbështesin industrinë e turizmit. Thoriq Ibrahim, Ministër i Turizmit dhe Mjedisit, e përmbledh strategjinë: “Mjedisi ynë i paprekur është aseti ynë themelor. Ne nuk po synojmë rritje në kurriz të mjedisit tonë.”
Maldivet po evolojnë, dhe jo në heshtje. Shtëpitë e mysafirëve dhe qëndrimet e drejtuara nga familjet tani ofrojnë takime kuptimplote me jetën lokale, ndërsa resortet në pronësi të Maldiveve po dëshmojnë se rehatia dhe ndërgjegjja mund të bashkëjetojnë. Për udhëtarët që dikur kishin çmime jashtë parajsës, ishujt tani ofrojnë diçka shumë më të pasur sesa ekskluziviteti, dhe kjo është autenticiteti. Ajo që dikur ishte një fantazi e muajit të mjaltit, tani është një destinacion ku familjet mund të kthehen, jo vetëm ta aspirojnë./euronews
