Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë ndërmarrë një seri sulmesh ajrore mbi tre objektiva bërthamore iraniane, përfshirë kompleksin nëntokësor të Fordo, në një operacion që Presidenti Donald Trump e cilësoi si një “sukses spektakolar ushtarak”.
Në një fjalim të jashtëzakonshëm nga Shtëpia e Bardhë, Trump paralajmëroi se “nëse Irani nuk zgjedh paqen, goditjet e ardhshme do të jenë shumë më të ashpra dhe shumë më të lehta për t’u kryer”. Presidenti njoftoi se objektivat kryesore të sulmuara ishin Fordo, Natanz dhe Isfahan – zona të njohura për aktivitetin e pasurimit të uraniumit në Iran.
Reagimet ndërkombëtare dhe përplasjet politike në SHBA
Shtetet e Bashkuara e përshkruajnë operacionin si preventiv dhe të domosdoshëm për të parandaluar ndërtimin e një arme bërthamore nga Irani. Megjithatë, reagimet ndërkombëtare kanë qenë të përziera.
Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, António Guterres, e quajti këtë një “përshkallëzim të rrezikshëm” dhe paralajmëroi për pasojë katastrofike për rajonin dhe qytetarët civilë. “Nuk ka zgjidhje ushtarake – vetëm diplomacia mund të sjellë paqe”, tha ai.
Nga ana tjetër, Presidenti izraelit Isaac Herzog dhe kryeministri Benjamin Netanyahu përshëndetën veprimin e SHBA-së, duke e cilësuar një “pikë kthese historike” që ndihmon në “shkatërrimin e regjimit më të rrezikshëm në botë”.
Brenda SHBA-së, reagimet kanë qenë të forta dhe të ndara. Demokratët, përfshirë Alexandria Ocasio-Cortez dhe Rashida Tlaib, e denoncuan sulmin si një “shkelje të kushtetutës” pasi nuk u miratua nga Kongresi. “Kjo është arsye për shkarkim të menjëhershëm,” shkroi Ocasio-Cortez në platformën X. Ndërsa senatori republikan Mitch McConnell e cilësoi goditjen si “veprim të mençur dhe të vendosur”.
Reagimi iranian dhe censura e brendshme
Mediet shtetërore iraniane minimizuan efektet e sulmit duke thënë se “vetëm dy tunele në hyrje të Fordo janë dëmtuar”, ndërsa zyrtarët lokalë në provincën Qom raportuan “qetësi të plotë” në rajon. Ndërkohë, qeveria ka kufizuar aksesin në internet duke pretenduar se është nën sulm kibernetik, çka e vështirëson verifikimin e pavarur të dëmeve.
Agjencia Iraniane e Energjisë Atomike e cilësoi sulmin “të egër” dhe akuzoi Agjencinë Ndërkombëtare për Energjinë Atomike për “heshtje bashkëpunuese”.
Çfarë pritet tani?
Presidenti Trump ka lënë derën hapur për negociata, por me një kërcënim të qartë mbi kokën e udhëheqësve iranianë. “Kjo mund të jetë një goditje e vetme – ose fillimi i një serie shkatërrimesh nëse ata nuk zgjedhin rrugën e paqes,” tha ai.
Ndërkohë, me aleancën SHBA-Izrael që shfaqet më e fortë se kurrë, tensionet në Lindjen e Mesme kanë hyrë në një fazë të re dhe potencialisht shumë më të rrezikshme. Bota mban frymën ndërsa pret reagimin zyrtar të Iranit.
