Nga një këndvështrim i ftohtë politik, ngjarjet e ditëve të fundit nuk janë thjesht një përplasje mes një vendimi gjyqësor dhe një figure të rëndësishme të kabinetit. Ajo që po ndodh me pezullimin e Belinda Ballukut nga GJKKO dhe përplasjen e hapur të Kryeministrisë me drejtësinë shënon kapitullin më të paqartë institucional të qeverisë Rama gjatë këtyre 12 viteve të tij në pushtet.
Sepse ky nuk është thjesht një proces penal; është një lëkundje tektonike e ekuilibrave mes pushteteve.
Një goditje në zemër të ekzekutivit
Belinda Balluku nuk është një ministre e zakonshme. Ajo është “numri dy i qeverisë”, krahu i djathtë i Ramës në qeverisje, njeriu që ka mbajtur peshën e shumë projekteve të mëdha infrastrukturore dhe energjetike, dhe personi më i ekspozuar pas kryeministrit. Ndaj, pezullimi i saj nuk është një akt teknik gjyqësor – është një ngjarje politike me pasoja të thella.
GJKKO jo vetëm që e pezulloi, por e ndaloi të dalë jashtë vendit, duke çuar mesazhin se çështja është serioze dhe nuk ka më imunitet politik për askënd.
Kryeministria reagoi menjëherë, duke e çuar vendimin në Gjykatën Kushtetuese dhe duke e cilësuar si “brutal”, “arbitrar” dhe “cenim të pavarësisë së ekzekutivit”. Një akuzë e fortë, e paprecedentë, nga një kryeministër që më parë ishte promotori kryesor i reformës në drejtësi.
Kjo tregon se kriza është më e thellë sesa duket.
Rama përballë një prove që nuk e ka pasur më parë
Që nga viti 2013, Edi Rama ka ndërtuar një sistem pushteti ku kontrolli politik ka qenë total: mbi partinë, mbi administratën dhe mbi dinamikën e institucioneve. Por sot, për herë të parë, ai përballet me një realitet të ri:
Pushteti ekzekutiv nuk është më i paprekshëm.
Drejtësia nuk është më e parashikueshme.
Vendimmarrja institucionale nuk është më e centralizuar.
Ky është testi i tij i vërtetë.
Rama e ka ndjerë rrezikun – dhe reagimi i tij ishte i menjëhershëm, i fortë dhe i drejtpërdrejtë. Pezullimi i një zv.kryeministreje dhe ministreje kyçe është një tronditje politike që në çdo vend demokratik do të shkaktonte tërmet institucional.
Kushtetuesja: pista e betejës së ardhshme
Tani topi është te Gjykata Kushtetuese. Tre skenarë janë të mundshëm dhe secili ndryshon të ardhmen e Ramës:
1. Nëse vendimi i GJKKO rrëzohet
Rama del i forcuar.
Qeveria ruan hierarkinë dhe autoritetin.
Balluku kthehet në detyrë si “viktimë e një vendimi të tepruar”.
2. Nëse vendimi mbetet në fuqi
Rama humbet figurën më të rëndësishme brenda kabinetit.
Qeveria hyn në vakum institucional.
PS nis përplasjet e brendshme për pasardhësit e mundshëm.
SPAK dobëson politikisht kryeministrin më shumë se çdo opozitë.
3. Nëse Kushtetuesja e zvarrit çështjen
Ky është skenari më i rrezikshëm.
Tensionet do rriten.
Qeveria do mbetet pa numrin dy për muaj të tërë.
Pushtetet futen në përplasje të hapur.
A është ky fillimi i rënies së Ramës?
Nuk mund të thuhet me siguri. Por një gjë është e qartë: dinamika aktuale është ndryshe nga gjithçka që ka përjetuar më parë.
SPAK po shënjestron në zemër të qeverisë, jo në skajet e saj.
Balancat brenda PS po lëkunden.
Autoriteti i Ramës po sfidohet në mënyrë institucionale, jo politike.
Ndërkombëtarët do ta monitorojnë me lupë këtë përplasje.
Rama mund të dalë i forcuar — ai mbetet një strateg politik i rrallë, dhe ka kapital të madh ndërkombëtar.
Por mund të jetë edhe fillimi i një rrugëtimi më të vështirë, ku drejtësia dhe dinamika e re e pushtetit e detyrojnë të lëshojë terren.
Në politikë, dritat rrallë fiken papritur. Ato fillojnë të zbehen.
Edhe kandili i Ballukit po fiket. Pezullimi i saj nuk është një episod i zakonshëm politik.
Është një moment kyç, me pasoja direkte për qeverisjen, për balancat e pushtetit dhe për karrierën e Edi Ramës.
A do dalë kryeministri më i fortë apo i dobësuar?
Përgjigjen do ta japin:
SPAK
GJKKO
Gjykata Kushtetuese
dhe dinamika brenda Partisë Socialiste.
Por një gjë është e sigurt:
Politika shqiptare ka hyrë në një fazë të re – me një opozitë, më të dobët në historinë e pluralizmit, duket se vendin e saj e ka zënë Drejtësia e RE.
