Brukseli dhe disa kryeqytete evropiane reaguan ashpër këtë të mërkurë pasi Shtetet e Bashkuara vendosën ndalim vizash ndaj ish-komisionerit evropian Thierry Breton dhe katër figurave të tjera evropiane, duke përshkallëzuar përplasjen transatlantike mbi rregullimin e platformave digjitale.
Departamenti Amerikan i Shtetit njoftoi se do t’u refuzojë vizat Bretonit dhe të tjerëve, duke i akuzuar se kanë tentuar të “ushtrojnë presion” mbi platformat amerikane të rrjeteve sociale për të censuruar pikëpamje që nuk i miratojnë. Vendimi ka shkaktuar një reagim të rrallë uniteti brenda institucioneve të BE-së dhe kryeqyteteve evropiane, me Brukselin që paralajmëroi edhe masa kundërpërgjigjeje për të mbrojtur autonominë rregullatore.
Komisioni Evropian deklaroi se ka kërkuar sqarime nga autoritetet amerikane dhe se “nëse është e nevojshme, do të reagojë shpejt dhe me vendosmëri” ndaj masave që i cilëson të pajustifikuara. Në qendër të masës amerikane është vetë Breton, ish-komisioneri përgjegjës për teknologjinë, i cili shpesh është përplasur publikisht me drejtues të mëdhenj të industrisë, përfshirë Elon Musk, mbi zbatimin e rregullave evropiane.
Breton u përshkrua nga Departamenti i Shtetit si “arkitekti” i Digital Services Act (DSA), ligji i BE-së që vendos detyrime të forta për moderimin e përmbajtjes, transparencën dhe aksesin e studiuesve në platformat e mëdha digjitale. Sipas DSA-së, platformat duhet të shpjegojnë vendimet për heqjen e përmbajtjes, të garantojnë transparencë për përdoruesit dhe të lejojnë kërkime mbi rreziqet, përfshirë ekspozimin e fëmijëve ndaj përmbajtjeve të rrezikshme.
Ligji është kthyer në një pikë të fortë përplasjeje politike në SHBA, veçanërisht mes konservatorëve që e shohin atë si mjet censure ndaj mendimit të djathtë, akuza që BE-ja i mohon kategorikisht.
Mbështetje nga Parisi dhe kryeqytetet evropiane
Presidenti francez Emmanuel Macron e dënoi vendimin amerikan, duke e cilësuar si “intimidim dhe presion ndaj sovranitetit digjital evropian”. Ministri i Jashtëm francez Jean-Noël Barrot theksoi se DSA është miratuar në mënyrë demokratike dhe nuk ka shtrirje jashtë territorit evropian.
Vetë Breton e quajti ndalimin “gjueti shtrigash”, duke e krahasuar situatën me epokën e McCarthy-t në SHBA. Pasardhësi i tij si komisioner i industrisë, Stéphane Séjourné, shprehu solidaritet të plotë me të prekurit, duke deklaruar se asnjë sanksion nuk mund të heshtë sovranitetin e popujve evropianë.
Reagime të forta erdhën edhe nga Gjermania, ku ministri i Jashtëm Johann Wadephul i cilësoi kufizimet e udhëtimit “të papranueshme”. Në Parlamentin Evropian, eurodeputetë nga grupime të ndryshme politike e quajtën masën amerikane një precedent të rrezikshëm dhe shprehën solidaritet me individët e sanksionuar.
Përshkallëzim i tensioneve
Uashingtoni ka shtuar kritikat ndaj rregullave digjitale të BE-së pasi Brukseli gjobiti platformën X për shkelje të DSA-së. Administrata amerikane ka sinjalizuar se mund të marrë masa edhe ndaj kompanive evropiane, ndërsa ka kritikuar gjithashtu ligjin britanik të sigurisë online.
Sekretari amerikan i Shtetit Marco Rubio deklaroi se politika “America First” kundërshton çdo shkelje të sovranitetit amerikan, duke e cilësuar rregullimin evropian si “tejkalim eksteritorial”.
Përplasja e fundit rrezikon të thellojë më tej tensionet SHBA–BE në një moment kyç për rregullimin global të teknologjisë dhe të ardhmen e lirisë së shprehjes në platformat digjitale.
