Në thellësi të një shpelle me përmbajtje squfuri, në Sarantaporos, në kufirin midis Shqipërisë dhe Greqisë, studiuesit kanë zbuluar rrjetën më të madhe të merimangave në botë, e cila strehon mbi 111.000 merimanga nga dy specie të ndryshme: Tegenaria domestica dhe Prinerigone vagans.
Zbulimi u publikua më 17 tetor 2025 në revistën shkencore Subterranean Biology. Rrjeta kolosale ndodhet në një pjesë të errët të shpellës ku nuk depërton asnjë rreze drite dhe shtrihet për rreth 350 metra përgjatë një galerie të ngushtë e të ulët.
Sipas udhëheqësit të studimit, István Ujváry, profesor i biologjisë në Universitetin “Sapientia” të Rumanisë, kjo është dëshmia e parë e sjelljes koloni-formuese tek këto dy lloje merimangash, të cilat zakonisht nuk jetojnë bashkë në numra kaq të mëdhenj.
ì“Bota natyrore ende fsheh surpriza të panumërta. Kur pashë rrjetën, ndjeva mahnitje, respekt dhe mirënjohje – duhet ta përjetosh për ta kuptuar plotësisht,” tha Ujváry për Live Science.
Një “qytet” merimangash nën tokë
Shpella, e njohur si Shpella e Squfurit, është formuar nga acidi sulfurik që krijohet nga oksidimi i hidrogjen sulfurit në ujërat nëntokësore. Brenda saj ndodhet një ekosistem i mbyllur, ku çdo organizëm luan një rol jetik.
Merimangat ushqehen me miza jo–pickuese, të cilat konsumojnë biofilme mikrobiale – shtresa rrëshqitëse që mbrojnë bakteret që oksidojnë squfurin. Kështu, rrjeti jetësor i shpellës ruhet përmes një zinxhiri të balancuar mes mikrobeve, mizave dhe merimangave.
Përbërja gjenetike dhe përshtatja
Analizat e ADN-së kanë treguar se popullatat e merimangave brenda shpellës janë gjenetikisht të ndryshme nga ato që jetojnë jashtë saj, duke sugjeruar një përshtatje të veçantë ndaj mjedisit të pasur me squfur dhe mungesës së dritës.
Gjatë ekspeditës, studiuesit vlerësuan se kolonia përbëhet nga rreth 69.000 individë të T. domestica dhe mbi 42.000 të P. vagans. Ky bashkëjetim i paqartë më parë për dy specie që zakonisht jetojnë ndaras është quajtur “rast unikal bashkëjetese në një rrjet të përbashkët”.
“Këto dy specie, që zakonisht gjenden pranë ndërtesave njerëzore, në këtë rast kanë ndërtuar një rrjetë gjigante bashkë. Është diçka që nuk është parë më parë në natyrë,” shtoi Ujváry.
Zbulim i jashtëzakonshëm në kufirin Shqipëri–Greqi
Kolonia është zbuluar fillimisht në vitin 2022 nga speleologë çekë gjatë një ekspedite në Luginën e Bromonerit, ndërsa studimi i detajuar është kryer në vitet 2024–2025.
Shkencëtarët theksojnë rëndësinë e ruajtjes së këtij ekosistemi të rrallë, pavarësisht sfidave që sjell fakti se shpella ndodhet në territorin kufitar midis dy vendeve.
