Ka pasur festime masive në Izrael dhe në territoret palestineze pasi një shkëmbim i madh pengjesh dhe të burgosurish u realizua të hënën, në fazën e parë të një marrëveshjeje që synon t’i japë fund dy viteve luftë në Gaza.
Sipas planit të ndërmjetësuar nga SHBA, Hamas ktheu të gjithë pengjet izraelitë që ishin gjallë, ndërsa Izraeli liroi gati 2,000 të burgosur dhe të ndaluar palestinezë.
Presidenti amerikan Donald Trump mbërriti në Izrael vetëm pak minuta pas rinisjes së familjarizimeve emocionuese, dhe në një fjalim para Knesset-it deklaroi një “agim historik në një Lindje të Mesme të re”.
Më pas ai udhëtoi për në Sharm el-Sheikh të Egjiptit për një samit me mbi 20 liderë botërorë, ku Egjipti, Katari, Turqia dhe SHBA nënshkruan një deklaratë si garantues të armëpushimit dhe fillimit të procesit të paqes.
Emocione të forta nga të dyja palët
Familjet e pengjeve izraelite shpërthyen në lot dhe gëzim.
“Jam e mbushur me emocion dhe gëzim,” tha Arbel Yehoud, vetë ish-peng, e cila u ribashkua me partnerin e saj pas dy vitesh.
Në Bregun Perëndimor dhe Gaza, mijëra njerëz pritën autobusët e të liruarve palestinezë me flamuj dhe muzikë.
Një nënë palestineze tha: “Zemra ime më në fund është në paqe.”
Megjithatë, familjet izraelite reaguan me zemërim ndaj deklaratës së Hamasit se do të kthente vetëm trupat e katër pengjeve të vdekur, ndërsa besohet se mbetjet e deri në 24 pengjeve të tjerë janë ende në Gaza.
Detajet e lirimit
- Rreth 1,700 palestinezë të ndaluar pa akuza u liruan.
- Rreth 250 të dënuar me burgim të përjetshëm u liruan, një pjesë u dërguan në Bregun Perëndimor, të tjerë u deportuan.
- Disa të liruar dukeshin në gjendje të dobët fizike, të zbehtë dhe me vështirësi në ecje.
Trump: “Makthi i dhimbshëm më në fund ka mbaruar”
Trump u prit nga Benjamin Netanyahu dhe më pas foli në Knesset, duke u bërë presidenti i parë amerikan që flet aty që nga 2008.
“Jo vetëm për izraelitët, por edhe për palestinezët, makthi i gjatë dhe i dhimbshëm më në fund ka mbaruar,” tha ai, ndërsa disa deputetë brohoritën “Trump, Trump”.
Një deputet opozitar ngriti një pankartë “Njih Palestinën”, duke ndërprerë shkurtimisht seancën.
Në Egjipt, Trump bëri foto me liderë si Keir Starmer, Emmanuel Macron dhe udhëheqës nga vendet arabe. Në skenë shkruhej “Paqe në Lindjen e Mesme”.
I pranishëm ishte edhe Tony Blair, i cili sipas planit të Trumpit pritet të ketë rol kyç në një “Bord Paqeje” për Gazën.
Si parashikohet qeverisja e Gazës?
Plani i Trumpit përfshin:
- Faza tranzitore me teknokratë palestinezë;
- Mbikëqyrje nga “Bordi i Paqes” i drejtuar nga SHBA;
- Më pas transferim te Autoriteti Palestinez, pasi ky i fundit të reformohet.
Por ka pengesa të mëdha:
- Afati i tërheqjes së ushtrisë izraelite;
- Çarmatimi i Hamasit;
- Refuzimi i Hamasit për t’u çarmatosur pa shtet palestinez;
- Kundërshtimi i Netanyahut për rolin e Autoritetit Palestinez.
Trump deklaroi: “Faza e dytë ka nisur. Faza janë të përziera me njëra-tjetrën.”
Sfondi i konfliktit
Izraeli nisi ofensivën pas sulmit të Hamasit më 7 tetor 2003, ku u vranë 1,200 njerëz dhe 251 u morën peng.
Që atëherë, sipas Ministrisë së Shëndetësisë të Gazës (e drejtuar nga Hamas), mbi 67,000 palestinezë janë vrarë. Shifrat konsiderohen të besueshme nga OKB-ja.
Mbi 90% e ndërtesave rezidenciale në Gaza janë shkatërruar ose dëmtuar.
Shkëmbimi i pengjeve dhe të burgosurve është hapi më i madh drejt paqes në dy vite, por sfida të mëdha mbeten. Plani i Trumpit është ambicioz, por kërkon negociata të gjata dhe kompromis nga të gjitha palët.
