Një studim i publikuar në revistën shkencore Science ka zbuluar se ndryshimet fizike që e dallojnë qenin e sotëm nga ujku i egër kanë nisur më shumë se 10 mijë vjet më parë, shumë përpara periudhës viktoriane, e cila zakonisht konsiderohej koha e seleksionimit intensiv të racave.
Nga ujku tek “qeni i divanit” – një proces mijëravjeçar
Dr. Allowen Evin nga Universiteti i Montpellier thekson se edhe raca më e vogël që njohim sot, si Chihuahua, është produkt i mijëra vjetëve bashkëjetesë me njerëzit:
“Një Chihuahua është thjesht një ujk i modifikuar nga bashkëjetesa e gjatë me njerëzit.”
Studiuesit analizuan më shumë se 600 kafka të qenve dhe ujqërve, që përfshinin një periudhë prej 50 mijë vitesh evolucion, duke krijuar modele 3D për të kuptuar ndryshimet anatomike.
Rezultati ishte befasues: rreth 11 mijë vjet më parë, pak pas fundit të akullnajave, qentë filluan të shfaqin tipare të reja – hkoka më të gjera dhe forma trupore më të ndryshme nga ujku.
Sipas Dr. Carly Ameen nga Universiteti i Exeter:
“Gati gjysma e diversitetit të qenve modernë ishte tashmë e pranishme në Mesjetën e Gurit.”
Si u zbutën ujqërit? Teoria e bashkëjetesës rastësore
Studimi sugjeron se zbutja mund të ketë nisur kur ujqërit u afruan te kampet e gjuetarëve-shtegtarë për të kërkuar mbeturina ushqimi. Ujqërit më të butë përfitonin më shumë, ndërsa njerëzit përdornin praninë e tyre si sinjal alarmi.
Me kalimin e mijëra viteve, bashkëjetesa ndikoi në:
- ndryshimin e kafkës
- përshtatjen ndaj klimave dhe mjediseve të ndryshme
- transformime dietike
- përzgjedhjen natyrore dhe atë njerëzore
Qentë kanë udhëtuar me njerëzit që prej lashtësisë
Një studim i dytë i publikuar po ashtu në Science, nga studiues në Kinë, analizoi ADN-në e qenve të lashtë në Siberi, Stepën Euroaziatike dhe Kinë. Përfundimi: lëvizjet e qenve përkonin me migrimet njerëzore – qentë kanë udhëtuar, punuar dhe jetuar me komunitetet e njerëzve për të paktën 10 mijë vjet.
Një lidhje që nuk u nda më
Ky studim tregon se lidhja mes njeriut dhe qenit është shumë më e thellë dhe më e lashtë se ç’mendohej.
Sipas studiuesve, ditën kur ujku i parë i zbutur u shfaq në një kamp njerëzor për pak mbetje ushqimi, historia e përbashkët e dy specieve nisi – dhe prej asaj dite, nuk pati më kthim pas./bbc
