Serbia do të testojë Enteromix, vaksinën e re ruse kundër tumoreve, e cila sipas zhvilluesve do të jetë “e personalizuar” falë inteligjencës artificiale. Por komuniteti shkencor ndërkombëtar mbetet i kujdesshëm.
Rusia gjen mbështetje evropiane në Serbi
Në një tjetër shembull të asaj që quhet “diplomacia e vaksinave”, Rusia e Vladimir Putinit ka gjetur një aleat në Serbinë e Aleksandar Vuçiç. Qeveria e Beogradit njoftoi se do të jetë e para në botë që do të provojë vaksinën e re kundër kancerit Enteromix, të zhvilluar nga Qendra Mjekësore dhe Radiologjike e Moskës.
Sipas ministrit serb të Bashkëpunimit Ekonomik, Nenad Popovic, vaksina do të mund të prodhohet brenda vetëm shtatë ditësh, duke kombinuar materialin gjenetik të pacientit me indet tumorale, për të ndërhyrë në metastazat e melanomës dhe kancerit të zorrës së trashë.
—
Marrëveshja Putin–Vuçiç dhe planet për testimet klinike
Popovic tha se ekziston një marrëveshje e drejtpërdrejtë midis Putinit dhe Vuçiçit, pas vizitës së një delegacioni rus në Beograd për të inspektuar laboratorët lokalë. Brenda fundvitit, onkologë dhe mikrobiologë serbë do të shkojnë në institutet Gamaleja dhe Gertsen në Moskë, për të marrë pjesë në kërkime dhe trajnime klinike.
Dozat e para të Enteromix pritet të prodhohen në institutin Torlak në Beograd, dhe në vitin 2026 Serbia synon ta vërë vaksinën në përdorim — edhe për pacientë nga vendet e tjera evropiane.
—
Nga Sputnik te Enteromix: vazhdimi i “diplomacisë ruse të vaksinave”
Ky projekt shënon vazhdimin e bashkëpunimit ruso-serb që nisi gjatë pandemisë, kur Serbia ishte ndër të parat që përdori Sputnik V, vaksinën ruse kundër Covid-19.
Megjithatë, përvoja e mëparshme përfundoi me dështim: reaksionet negative, presioni nga kompanitë perëndimore dhe problemet politike e kufizuan prodhimin vetëm për tregjet afrikane.
—
Skepticizmi i botës shkencore
Shkencëtarët ndërkombëtarë janë skeptikë për Enteromix, për disa arsye:
Nuk është një vaksinë që parandalon kancerin, por një trajtimi imunoterapeutik që përdor katër viruse të padëmshëm për të shkatërruar deri në 80% të masës tumorale, sipas studiuesve rusë.
Rezultatet pozitive janë parë vetëm tek kafshët, ndërsa testet klinike mbi 48 persona kanë nisur vetëm në qershor 2025.
Rusia e prezantoi zyrtarisht vaksinën në një forum ekonomik, duke shmangur komunitetin shkencor ndërkombëtar, ku laboratorë si Pfizer, BioNTech dhe institutet izraelite po zhvillojnë vaksina të ngjashme.
Onkologët theksojnë se nuk ekziston një “zgjidhje magjike” universale kundër kancerit dhe se kirurgjia, radioterapia dhe kimioterapia mbeten të pazëvendësueshme.
—
Një operacion me aromë politike
Projekti rus shihet edhe si një instrument propagandistik. Ish-ministrja e Shëndetësisë Veronika Skvortsova i ka paraqitur vetë Putinit rezultatet e kërkimeve, ndërsa Serbia — e vetmja në Evropë që nuk ka vendosur sanksione ndaj Rusisë — e pranoi ofertën për t’u bërë qendër eksperimentale.
Vuçiç, i cili ecën në një balancë të rrezikshme mes Lindjes dhe Perëndimit, ka ruajtur marrëdhënie të ngushta me Moskën dhe Pekinin, ndërkohë që tensionet me Bashkimin Evropian dhe protestat studentore kundër korrupsionit po rriten në vend.
—
Serbia mes gazit rus dhe ëndrrës evropiane
Një tjetër arsye për afërsinë me Rusinë është varësia energjetike.
Kompania kryesore serbe NIS është nën sanksione amerikane, ndërsa Serbia varet plotësisht nga gazi rus që vjen përmes Balkan Stream. Me ndërprerjen e furnizimeve nga BE, Beogradi përballet me një “situatë pothuajse pa rrugëdalje”, paralajmëron ministrja e Energjisë, Dubravka Djedovic-Handanovic.
Vuçiç kërkon tani ndihmë nga Viktor Orban dhe pret të takohet sërish me Putinin në Budapest, në një samit ku pritet të jetë i pranishëm edhe Donald Trump për çështjen e Ukrainës.
Beogradi madje ka ofruar një korridor ajror alternativ për avionin e Putinit, për të shmangur ndalimin nga vendet e BE-së.
—
“Qielli dhe vaksinat, gjithçka shkon mirë — për sa kohë mbetemi serbë tuaj”
Në fund, autoritetet serbe e përshkruajnë bashkëpunimin me Moskën si një “partneritet të natyrshëm”, duke treguar se Putini mbetet ende një figurë e fuqishme në rajonin e Ballkanit — jo vetëm përmes gazit, por tani edhe përmes shkencës dhe vaksinave.
