Udhëtimet në Europë po i bëjnë gjithnjë e më shumë amerikanët të kuptojnë se çfarë u mungon në qytetet e tyre: sheshet publike si qendra e jetës sociale. Nga piazzat italiane te sheshet franceze e gjermane, këto hapësira urbane po kthehen në simbolin e një jete komunitare që shumë amerikanë e përjetojnë vetëm jashtë vendit të tyre.
Elizabeth Ruane, e cila jetoi për disa muaj në Lüneburg të Gjermanisë, tregon se jeta e përditshme rrotullohej rreth sheshit kryesor të qytetit. “Ishte vendi ku takoheshe me të gjithë, ku bëhej pazari, ku ndjeje komunitetin. Në SHBA kjo mungon pothuajse krejtësisht,” thotë ajo.
E njëjta ndjesi vjen edhe nga Lyon në Francë, ku sheshet nuk janë vetëm hapësira kalimi, por vende ku njerëzit ndalen, bisedojnë, lexojnë, shohin shfaqje artistike apo thjesht jetojnë qytetin.
Sipas ekspertëve të urbanistikës, dallimi kryesor qëndron te planifikimi i qyteteve. Qytetet europiane janë ndërtuar rreth njerëzve dhe ecjes në këmbë, ndërsa shumica e qyteteve amerikane janë zhvilluar për makinat. Një raport i vitit 2024 thekson se më pak se 4% e amerikanëve shkojnë në punë në këmbë, ndërsa qytetet e Amerikës së Veriut renditen ndër më të dobëtat në botë për ecshmëri.
Arkitekti Daniel Parolek shpjegon se mbi gjysma e familjeve amerikane do të dëshironin të jetonin në zona të ecshme, por vetëm rreth 8% e mjedisit urban në SHBA e ofron këtë mundësi. “Në Europë ekziston një rrjet rrugësh dhe sheshesh njerëzore, të menduara për takime dhe jetë sociale,” thotë ai.
Ka edhe përjashtime si Savannah, Charleston, New York apo Philadelphia, qytete që ruajnë sheshe historike dhe funksionale. Por për shumicën e amerikanëve, përvoja e një sheshi të gjallë urban mbetet një kujtim udhëtimi, jo pjesë e përditshmërisë.
Ky kontrast po shton diskutimin në SHBA për nevojën e rigjallërimit të hapësirave publike, në një kohë kur izolimi social dhe varësia nga makina po konsiderohen gjithnjë e më shumë si probleme urbane dhe shoqërore.
