Në Mbretërinë e Bashkuar dhe në mbarë Europën, makinat po bëhen gjithnjë e më të gjata, më të gjera dhe më të rënda. Konsumatorët i pëlqejnë shumë: duken praktike, të sigurta dhe moderne. Por ndërsa shitjet vazhdojnë të rriten, shumë qytete po përpiqen të frenojnë këtë trend – dhe përplasja po ashpërsohet.
Parisi, i njohur për monumentet, bulevardet dhe trafikun e famshëm kaotik, ka ndërmarrë masa drastike për të kufizuar makinat e mëdha. Në tetor 2024, pas një votimi publik, tarifat e parkimit për mjetet “të rënda” u trefishuan, duke shkuar nga 6 në 18 euro për një orë në qendër, dhe deri në 225 euro për gjashtë orë.
Kryetarja Anne Hidalgo tha: “Sa më e madhe makina, aq më shumë ndot”, duke argumentuar se masa ndihmon tranzicionin mjedisor. Bashkia njoftoi se numri i makinave shumë të rënda në rrugë ra me dy të tretat brenda pak muajsh.
Edhe në Mbretërinë e Bashkuar po ndiqet shembulli. Këshilli i Cardiff ka vendosur rritje të tarifave për lejet e parkimit për makinat mbi 2,400 kg. Sipas autoriteteve lokale, këto mjete ndotin më shumë, dëmtojnë rrugët dhe paraqesin rrezik më të lartë në aksidente.
Por pronarët e makinave të mëdha nuk kanë ndër mend të heqin dorë prej tyre. Sipërmarrësi britanik Matt Mansell thotë se Land Rover-i i tij është i pazëvendësueshëm: “Është makinë pune, por edhe e paraqitshme. Më duhet hapësira për fëmijët, pajisjet e tyre dhe klientët.”
Rritja e SUV-ve është një faktor kyç.
Që nga viti 2018, gjerësia mesatare e modeleve të reja është rritur nga 182 në 187.5 cm, ndërsa pesha është rritur me mbi 200 kg. Të dhënat tregojnë se makinat europiane janë zgjeruar gradualisht për më shumë se dy dekada. SUV-të, njëherë të përqeshura si “Chelsea tractors”, tani dominojnë tregun – nga 13% e shitjeve në 2011, në plot 59% në 2025.
Ekspertët thonë se konsumatorët i duan për ndjesinë e sigurisë dhe pozicionimin e lartë të drejtimit. Rachel Burgess nga Autocar thotë: “Duke qenë më lart, njerëzit ndihen më të sigurt. Është më komode për familjet dhe për ata me lëvizshmëri të kufizuar.”
Në West Sussex, Lucia Barbato, nënë e tre fëmijëve, thotë se SUV-i i saj është i domosdoshëm:
“Të hënave në mëngjes, me tre djem, tri çanta shkolle, pajisjet sportive dhe një borie në bagazh, nuk ka vend as për qenin!”
Pse i duan aq shumë prodhuesit?
Fitimi. Makineritë më të mëdha shiten më shtrenjtë, por kushtojnë pak më shumë për t’u prodhuar. Në shumë raste, SUV-të ndajnë të njëjtën platformë me modelet e zakonshme, por shiten me çmime dukshëm më të larta.
Edhe markat luksoze kanë përqafuar trendin: Porsche shet më shumë Cayenne dhe Macan se veturat sportive tradicionale; Bentayga përbën gati gjysmën e shitjeve të Bentley-t; Lamborghini mbështetet te modeli Urus.
Debati për sigurinë
Makinat janë bërë më të mëdha edhe për shkak të standardeve të reja të sigurisë. Modelet moderne kanë struktura më të forta, më shumë airbagë dhe më shumë teknologji, gjë që i bën më të rënda dhe më të mëdha se para 20 viteve.
Ekspertët thonë se në rrugët e ngushta, hapësirat e pakta të parkimit dhe qytetet historike europiane, ky trend po shkakton probleme serioze infrastrukturore – dhe është vetëm çështje kohe para se më shumë qytete të marrin masa të ngjashme me Parisin.
Makinat po bëhen më të mëdha? Apo rrugët po bëhen më të ngushta?
Për shumë europianë, kjo është dilema që po ndizet gjithnjë e më shumë./BBC
