Një zbulim i rrallë shkencor ka ndodhur në një periferi të San Antonios, në Teksas: studiuesit kanë identifikuar një zog hibrid të krijuar nga çiftëzimi i një mashkulli blue jay (grifsha blu) dhe një femre green jay (grifsha jeshile) — një ngjarje që nuk ishte vërejtur kurrë më parë në natyrë.
Ky hibrid unik u zbulua rastësisht në maj 2023 nga një postim në një grup në Facebook për vëzhgues zogjsh. Zogu misterioz ndiqte një tufë grifshash blu, por prodhonte edhe tingujt karakteristikë të grifshës jeshile, gjë që ngjalli menjëherë interesin e shkencëtarëve nga Universiteti i Teksasit në Austin.
Pasi u kap dhe u analizua, testet gjenetike konfirmuan se ishte pasardhës i dy specieve të ndryshme, të cilat janë ndarë nga një paraardhës i përbashkët rreth 7 milionë vite më parë.
“Mendojmë se është rasti i parë i dokumentuar tek një vertebror që rezulton nga hibridizimi për shkak të zgjerimit të territoreve të dy specieve, të ndikuar nga ndryshimet klimatike,” – tha Brian Stokes, doktorant në biologji dhe autori kryesor i studimit të botuar më 10 shtator në revistën Ecology and Evolution.
Ndryshimet klimatike po bëjnë bashkë specie që s’janë takuar prej miliona vitesh
Green jay, me origjinë nga Amerika Qendrore dhe Jugore, ka zgjatur territorin e vet me më shumë se 100 milje drejt veriut që nga viti 2000, duke ndjekur lumin Rio Grande deri në San Antonio. Në të njëjtën kohë, grifsha blu ka shtyrë territorin e vet drejt perëndimit, duke përfituar nga urbanizimi dhe ushqyesit e oborreve.
Ky mbivendosje e territoreve ka krijuar kushtet për ndërveprime të reja — madje edhe për çiftëzime të papritura, si ky rast.
“Specie që nuk kanë ndërvepruar për miliona vjet, tani po hyjnë në kontakt për shkak të faktorëve njerëzorë si ndryshimet klimatike dhe modifikimi i habitatit,” – tha profesori Timothy Keitt, bashkautor i studimit.
Një zog jashtë rregullave të natyrës
Zogu i gjetur kishte një kombinim të dukshëm tiparesh: pendë blu në shpinë e bisht si një blue jay, njolla të bardha në krahë, por pa kreshtën tipike blu. Në vend të saj kishte një njollë karakteristike të grifshës së gjelbër mbi sy.
Hibridë të tillë janë tepër të rrallë, pasi këto dy specie janë shumë të ndryshme, si në pamje ashtu edhe në zakonet e çiftëzimit. Ekspertët e quajtën rastin një “surprizë biologjike”, pasi zakonisht hibridizimet ndodhin midis specieve më afër njëra-tjetrës.
Ky zbulim mund të ndihmojë shkencëtarët të kuptojnë si po ndryshojnë marrëdhëniet ndërmjet specieve për shkak të klimës, dhe si po krijohen ekosisteme të reja të papara më parë.
