Një mbretëreshë milingonë (Messor ibericus) ka habitur shkencëtarët duke sjellë në jetë dy lloje të ndryshme milingonash: një mashkull të së njëjtës specie dhe një mashkull të Messor structor. Ky fenomen i rrallë është dokumentuar nga studiuesi Jonathan Romiguier në Universitetin e Montpellier, Francë.
Një strategji mbijetese e pazakontë
Studiuesit zbuluan se mbretëreshat e Messor ibericus mund të prodhojnë vezë që zhvillohen në dy specie të ndryshme. Kjo ndodhi u zbulua gjatë kërkimeve për një specie të humbur, ku u vu re se milingonat iberike po krijonin punëtorë hibridë duke u çiftëzuar me Messor structor — edhe pse popullata më e afërt e kësaj të fundit ndodhet rreth 1,000 km nga kolonia, në Siçili.
“Dyshonim se diçka e pazakontë po ndodhte, por nuk e imagjinonim sa e jashtëzakonshme ishte,” tha Romiguier.
Pas pesë vitesh studimi, përfshirë analizën gjenetike të qindra milingonave dhe vëzhgime laboratorike, ekipi zbuloi se mbretëresha mund të lindë individë me pamje dhe gjenetikë krejt të ndryshme — njëra me qime, tjetra pa.
Evolucioni i dy specieve
Messor ibericus dhe Messor structor dikur ishin një specie e vetme, por u ndanë rreth 5 milion vjet më parë. Në disa rajone të Europës, ato ende jetojnë pranë njëra-tjetrës. Megjithatë, mbretëreshat iberike humbën aftësinë për të prodhuar vetë punëtorët e tyre, duke u bërë të varura nga çiftëzimi me meshkuj të Messor structor për të krijuar punëtorë hibridë.
Ky proces njihet si “parasitizëm spermatik” — ku mbretëresha përdor spermën e një specieje tjetër për të siguruar mbijetesën e kolonisë.
Klonimi i spermës: një formë “zbutjeje seksuale”
Në vend që të kërkojnë meshkuj të rinj në natyrë, milingonat iberike kanë zhvilluar një strategji të re: klonimin e spermës së Messor structor. Kjo u lejon të ruajnë një linjë të qëndrueshme meshkujsh brenda foleve, pa pasur nevojë për kontakt të vazhdueshëm me specien tjetër.
“Ashtu si njerëzit që zbutin kafshët, këto milingona kanë marrë kontrollin mbi riprodhimin e meshkujve të huaj,” shpjegon Romiguier.
Ky fenomen i ri quhet “xenoparous” — që do të thotë “të lindësh një të huaj”.
Një surprizë gjenetike
Sekuencimi i gjenomit tregoi se vetëm mbretëreshat dhe meshkujt “të pastër” të Messor ibericus mund të krijojnë mbretëresha të reja. Ndërsa vezët e fertilizuara me spermën e Messor structor prodhojnë punëtorë hibridë.
Në mënyrë të pabesueshme, mbretëresha mund të fshijë ADN-në e saj dhe të përdorë vetëm atë të spermës për të krijuar pasardhës — një formë e rrallë e klonimit natyror.
Dy specie, një nënë
Në laborator, studiuesit vëzhguan lindjen e dy specieve meshkujsh nga një mbretëreshë e vetme: dy pa qime (Messor structor) dhe tre me qime (Messor ibericus). Qimet janë një nga kriteret kryesore për të dalluar speciet.
Ekipi tani po heton mekanizmin qelizor që lejon këtë klonim ndër-specie, me shpresën se do të ndihmojë në kuptimin e klonimit natyror edhe tek kafshë të tjera.
Një sistem që sfidon logjikën
Dr. Jacobus Boomsma nga Universiteti i Kopenhagës e cilëson këtë sistem si jashtëzakonisht të çuditshëm. Ai paralajmëron se, për shkak të humbjes së diversitetit gjenetik, kjo specie mund të zhduket në miliona vitet e ardhshme — siç ndodh zakonisht me speciet aseksuale.
Jessica Purcell nga Universiteti i Kalifornisë e cilëson zbulimin si mbresëlënës dhe thotë se ky sistem ngre shumë pyetje të reja për mënyrën se si mbretëreshat kontrollojnë fatin e çdo veze.
“Jam shumë e entuziazmuar të shoh se çfarë do të zbulojë më tej ekipi i Romiguier,” shkruan ajo./CNN
