Sheikh Hasina, gruaja më e fuqishme në historinë moderne të Bangladeshit dhe kryeministrja më jetëgjatë e vendit nisi karrierën si një figurë prodemokratike, por e mbylli si një nga lideret më të kritikuara për autoritarizëm.
Pas 15 vitesh në pushtet, ajo u rrëzua në gusht 2024 nga një kryengritje e udhëhequr nga studentët, që u kthye në protesta masive kundër qeverisë së saj. Hasina u largua me helikopter dhe u vendos në mërgim në Indi.
Dënohet me vdekje për krime kundër njerëzimit
Më 17 nëntor 2024, një tribunal special në Dhaka e dënoi Hasinën me vdekje, duke e shpallur fajtore për urdhrat e dhëna ndaj forcave të sigurisë për shtypjen e protestave mes 15 korrikut dhe 5 gushtit 2024.
Sipas hetuesve të OKB-së, gjatë trazirave u vranë deri në 1,400 persona, shumica nga të shtënat e policisë dhe trupave të sigurisë – përmasat më të rënda të gjakderdhjes që nga pavarësia e Bangladeshit në vitin 1971.
Hasina e ka cilësuar procesin gjyqësor një “farsë politike”, duke akuzuar qeverinë aktuale se po kërkon “të eliminojë kundërshtarët me gjyqe të paracaktuara”.
Ajo po përballet edhe me akuza të tjera për zhdukje të detyruara dhe korrupsion, të cilat i mohon në tërësi.
Nga ikonë e rezistencës tek sundimtarja e hekurt
E lindur në vitin 1947, Hasina është vajza e Sheikh Mujibur Rahman – “Ati i Kombit” në Bangladesh, i vrarë në një grusht shteti më 1975 së bashku me pjesën më të madhe të familjes. Ajo dhe motra e saj shpëtuan vetëm sepse ndodheshin jashtë vendit.
U kthye në Bangladesh më 1981 dhe mori drejtimin e partisë Awami League, duke u bërë një nga figurat kryesore në protestat kundër sundimit ushtarak në vitet ’80.
Në vitin 1996 erdhi për herë të parë në pushtet, duke nënshkruar marrëveshje historike me Indinë dhe duke arritur paqen me grupet separatiste në juglindje.
Por korrupsioni, tensionet politike dhe rivaliteti i egër me Begum Khaleda Zia shënjuan vitet e saj të para në qeveri.
Ekonomi në rritje, por opozitë e shtypur
Rikthimi i saj në pushtet në vitin 2009 solli një bum ekonomik:
- të ardhurat për frymë u trefishuan,
- 25 milionë njerëz dolën nga varfëria,
- industria e tekstilit u shndërrua në motorr të ekonomisë.
Hasina investoi në projekte gjigante infrastrukturore, si ura 2.9 miliardë dollarëshe Padma mbi lumin Ganges.
Por progresi ekonomik shoqërohej me akuza të rënda për shtypje të opozitës:
- mbi 700 zhdukje të detyruara,
- qindra ekzekutime pa gjyq,
- arrestime politike,
- kufizime mediatike dhe ndëshkime ndaj kritikëve.
SHBA sanksionoi në vitin 2021 njësinë elitare “Rapid Action Battalion” për shkelje të rënda të të drejtave të njeriut.
Ushtria në rrugë, protesta masive dhe rrëzimi
Kriza kulmoi në 2024. Pas një fitoreje të diskutueshme zgjedhore, protestat për kuotat në administratë u kthyen në revoltë kombëtare.
Sipas akuzës, një audio e rrjedhur tregonte se ajo kishte urdhëruar forcat e sigurisë të “përdornin armë vdekjeprurëse” ndaj protestuesve — diçka që Hasina e mohon kategorikisht.
Më 5 gusht 2024, ndërsa turmat sulmonin rezidencën e saj, Hasina iku nga vendi. Po atë ditë policia vrau 52 persona në një zonë të populluar të Dhakës — një nga episodet më të zeza të dhunës shtetërore në historinë e vendit.
Trashëgimia: zhvillim ekonomik, por autoritarizëm i akuzuar
Sot, figura e saj mbetet thellësisht e polarizuar:
- një lidere që modernizoi ekonominë,
- por njëkohësisht akuzuar për shndërrimin e Bangladeshit në një shtet policor.
Ndërsa po gjykohet në mungesë, Hasina vijon të qëndrojë në Indi dhe kërkon që partia e saj të lejohet të marrë pjesë në zgjedhjet e shkurtit 2026.
