Kryeministri François Bayrou po negocion për të siguruar neutralitetin e një pjese të së majtës përpara një fjalimi historik të martën, ndërsa një votë mosbesimi po afrohet sërish ndaj qeverisë franceze.
Vetëm pak orë përpara fjalimit të tij para anëtarëve të Asamblesë Kombëtare, dhe me partinë e majtë La France Insoumise (LFI) duke thënë se do të paraqesë një mocion mosbesimi për votim të enjten, Bayrou e kupton rrezikun.
Për t’i shpëtuar fatit të paraardhësit të tij, Michel Barnier – i rrëzuar nga një votë mosbesimi pas vetëm disa muajsh në krye – dhe për të shmangur mbështetjen në Rally Kombëtare të ekstremit të djathtë (RN), centristi veteran ka një detyrë të palakmueshme.
Ai duhet të shpërbëjë koalicionin e brishtë të Frontit të Ri Popullor të krahut të majtë (NFP) – i mbledhur me ngut pas shpërndarjes së Asamblesë Kombëtare qershorin e kaluar – dhe të sigurojë mbështetje nga një pjesë e së majtës, përfshirë Partinë Socialiste (PS). të Gjelbërve dhe Partisë Komuniste.
Diskutimet intensive midis qeverisë dhe kundërshtarëve të saj të mundshëm janë zhvilluar ditët e fundit, të udhëhequra nga Ministri i Ekonomisë Eric Lombard – i njohur për lidhje të ngushta me Sekretarin e Parë të PS, Olivier Faure.
Se sa larg kanë shkuar ato bisedime në zbutjen e shqetësimeve të së majtës ishte e paqartë përpara fjalimit të Bayrou të së martës. “Ne nuk jemi ende atje,” paralajmëroi Faure të dielën, ndërsa një deputet nga Lëvizja Demokratike e Bayrou (MoDem) tha të hënën se ata “nuk ishin të informuar” për bisedimet.
Por e majta kishte një listë të gjatë dëshirash politikash që u përfshinë në negociata: një rritje në buxhetin e sigurimeve shëndetësore, anulimin e 4,000 shkurtimeve të vendeve të punës në sistemin kombëtar të arsimit dhe disbursimin e 7 miliardë eurove për tranzicionin ekologjik.
Më e diskutueshme nga të gjitha është dëshira e tyre për të shfuqizuar ose pezulluar ligjin që gradualisht do të shtyjë moshën e pensionit të Francës nga 62 në 64 vjeç.
Ministrja e Arsimit Elisabeth Borne shpjegoi kur ishte kryeministre se ligji që ajo kishte vendosur në Asamblenë Kombëtare duke përdorur nenin 49.3 të Kushtetuta ishte e “panegociueshme”.
Çdo veprim i tillë ka të ngjarë të hasë kundërshtim të ashpër nga e djathta, me presidentin e Senatit Gérard Larcher i Republikanëve (LR) që përsëriti se as një “shfuqizim” dhe as “pezullim” i reformës së pensioneve nuk ishte opsion.
Dritarja e ngushtë e Bayrou
Që nga rënia e qeverisë Barnier dhe ndërsa Franca ende nuk ka buxhet për vitin 2025, Bayrou duket se, pavarësisht gjithçkaje, ka një dritare të ngushtë mundësish.
Republikanët, megjithë përfaqësimin e tyre të dobët në Asamblenë Kombëtare, mbajnë disa poste kyçe qeveritare, duke përfshirë ministrin e Brendshëm me ndikim Bruno Retailleau, dhe nuk ka gjasa të rrezikojnë të rrëzojnë Bayrou.
Me një sy në zgjedhjet e mundshme të parakohshme në verën e 2025 apo edhe garën presidenciale të vitit 2027, socialistët përpiqen të paraqiten si një parti e përgjegjshme qeverisëse.
Shumë anëtarë të lartë të lëvizjes nuk janë gjithashtu kundër distancimit nga retorika nxitëse e LFI, e cila po bën thirrje me zë të lartë për dorëheqjen e Emmanuel Macron- edhe nëse kjo do të thotë varrosje e koalicionit NFP përgjithmonë.
Në një intervistë me Le Monde më 13 janar, Boris Vallaud, kreu i Partisë Socialiste në Asamblenë Kombëtare, deklaroi se ata “nuk po ndryshonin aleancat” por pranoi mosmarrëveshjet “të papajtueshme” me NFP, të udhëhequr nga Jean-Luc Mélenchon.
Ai shtroi pyetjen: “Nëse arrijmë ndryshime të prekshme, kush do të ketë qenë më besnik ndaj votuesve të majtë?”
Që në fillim të viteve 2000, Bayrou mbrojti një aleancë midis “të djathtës republikane” dhe “të majtës pragmatike”, duke shprehur vizionin e tij për formimin e një “blloku qendror të shoqërisë franceze” duke “shkëputur të majtën”.
Një kandidat presidencial tre herë përpara se hapësira politike të pushtohej nga Emmanuel Macron në vitin 2017, Bayrou tani ka shansin të vërë në provë idetë e tij të mbështetura prej kohësh.
Prioritetet e tij të menjëhershme do të jenë miratimi i buxhetit të vitit 2025 brenda disa javësh, fillimi i rindërtimit në ishullin Mayotte, territor francez jashtë vendit që u shkatërrua nga një ciklon dhe adresimi i krizës bujqësore. Të paktën nëse ai ka kohë të mjaftueshme për t’u marrë me të vërtetë me këto çështje.
