Enrica Salvatori, profesoreshë e historisë mesjetare në Universitetin e Pizës dhe presidente e Shoqatës Italiane të Historisë Publike (Aiph) na shpjegon pse lajmi i bërë i ditur në Facebook nga kryebashkiaku i La Spezia… nuk është lajm.
A është gjetur vërtet një “botim i parë” me autograf i Komedisë Hyjnore? Me sa duket jo.
Lajmi qarkullonte prej disa ditësh pasi, me një postim në Facebook, kryetari i bashkisë së La Spezia Pierluigi Peracchini njoftoi zbulimin e dy faqeve autentike nga edicioni i parë i Komedisë Hyjnore të Dante Alighieri që daton në shekullin e 14-të, duke i quajtur ato. “Një thesar unik në botë”. Së bashku me faqet e gjetura gjatë punës së transferimit të Arkivit Shtetëror të La Spezias që i përkasin Purgatorit dhe Parajsës, u gjetën edhe disa dokumente të të ashtuquajturës “Paqja e Dantes”, marrëveshje e cila i dha fund konfliktet në shekullin e 14-të midis malaspinasve dhe ipeshkëve të Lunit.
Dokumentet tashmë janë të njohura
Lajmi u kap nga gazeta të shumta me tituj sensacionalistë si “Zbulimi i jashtëzakonshëm në La Spezia” ose “Dy faqet e Komedisë Hyjnore të rizbuluara”. Në realitet, nuk është një zbulim dhe as një tekst dorëshkrim i Dante Alighieri. Sipas asaj që u shpjegua për Wired Italia nga Enrica Salvatori, profesoreshë e historisë mesjetare në Universitetin e Pizës dhe presidente e Shoqatës Italiane të Historisë Publike (Aiph) “Në arkivat shtetërore të La Spezia-s janë tre dokumente me interes të veçantë që lidhen me Danten, të ruajtura, tashmë të njohura dhe të studiuara. Ndër këto spikat një ekstrakt nga një regjistër noterial i fillimit të viteve 1300 dhe ka një vlerë të madhe. Në atë periudhë, noterët bënin shënim dokumentet përpara se t’i transkriptonin në pergamenë. Ekstrakti përfshin dokumente që lidhen me të ashtuquajturën Paqe Dante të vitit 1306, në të cilën Dante, si prokuror i Malaspinasve, ndërmjetësoi një mosmarrëveshje me ipeshkvin e Lunit. Në procesverbal raportohet shprehimisht emri i Dantes, duke dëshmuar praninë e tij para noterit. Pjesa tjetër e regjistrit, për fat të keq, u shkatërrua nga bombardimet, por këto faqe u ruajtën falë lidhjes së tyre me Danten. Në të njëjtin regjistër ka edhe dokumente të tjera që meritojnë botim dhe po punojmë për një botim dixhital me Universitetin e Pizës. Edicioni i fundit shkencor i Paqes së Dantes daton në vitin 2016”.
Për sa i përket dy dokumenteve të tjera, fragmentet e pergamenës të viteve 1300, njëri që raporton një pasazh nga Purgatori dhe tjetri nga Parajsa, studiuesja shpjegon se “ato nuk janë botime të Komedisë Hyjnore, por kopje të bëra nga skribët pas botimit të poemës, e cila u bë një bestseller i menjëhershëm. Sipas Paolo Pontari – profesor i asociuar i letërsisë latine mesjetare dhe humaniste në Departamentin e Filologjisë, Letërsisë dhe Gjuhësisë të Universitetit të Pizës – këto fragmente, megjithëse të njohura, mund të përfitonin nga një studim për të përcaktuar saktësisht origjinën e tyre. Megjithatë, kopjet mbeten dhe nuk mund të flasim për botime në kuptimin e ngushtë”.
Megjithatë, Enrica Salvatori është e mendimit se keqkuptimi i pabesueshëm mund të ketë një përfundim pozitiv. “Vëmendja e kohëve të fundit ndaj këtyre dokumenteve është përforcuar nga njëfarë sipërfaqësie dhe entuziazmi në konsiderimin e tyre ‘zbulime të mëdha’. Megjithatë, kjo ofron mundësinë për të rritur dëshmi të tilla historike dhe për t’i bërë ato më të njohura për komunitetin, duke ruajtur një qasje të kujdesshme dhe rigoroze përpara se të përhapni lajme të ngjashme”, përfundon studiuesja.
