Në kuadër të Samitit të Bashkëpunimit Transatlantik të Energjisë në Athinë, kompania gjigante amerikane ExxonMobil, me 60% të aksioneve në konsorciumin Energean – Helleniq Energy, ka nënshkruar me qeverinë greke një marrëveshje historike për eksplorimin e gazit natyror në “Bllokun 2” të detit Jon, në perëndim të Korfuzit.
Ky zhvillim shënon shpimin e parë kërkimor për hidrokarbure në Greqi pas 40 vitesh. Shpimi i parë eksplorues pritet të nisë në fund të vitit 2026, ndërsa rezervat e para të gazit pritet të nxirren në fillim të viteve 2030.
Marrëveshja vjen në një moment kur administrata e Presidentit Trump po kërkon të zëvendësojë importet e energjisë ruse në Evropë, duke rritur rolin e Shteteve të Bashkuara si furnizues kryesor i energjisë për kontinentin europian.
Deklaratat nga zyrtarët amerikanë
Sekretari i Brendshëm i SHBA-së, Doug Burgum, e cilësoi marrëveshjen si një hap historik për sigurinë energjetike të Evropës:
“Greqia po merr në dorë burimet e veta natyrore dhe po i zhvillon ato.
Kur ke siguri energjetike, ke siguri kombëtare. Dhe asnjë rajon nuk është goditur më shumë nga mungesa e saj sesa Evropa Lindore.”
Ndërsa Sekretari Amerikan i Energjisë, Chris Wright, nënvizoi rëndësinë e gazit natyror amerikan si alternativë ndaj atij rus:
“Bota funksionon me naftë, gaz dhe qymyr.
Kemi një mundësi të jashtëzakonshme për të zëvendësuar çdo molekulë të gazit rus në Evropën Perëndimore me gaz amerikan.”
Roli i Greqisë në hartën e re energjetike të Europës
Sipas burimeve qeveritare në Athinë, Greqia po pozicionohet si nyje strategjike energjetike për Ballkanin dhe Evropën Qendrore, përmes projektit të Korridorit Vertikal të Energjisë.
Ky projekt, që përfshin terminalet e Revythousa dhe Aleksandrupolit, do të mundësojë importin e gazit të lëngshëm natyror (LNG) nga Shtetet e Bashkuara, i cili më pas do të shpërndahet drejt vendeve të rajonit.
Ky zhvillim shihet si pjesë e strategjisë së përbashkët SHBA–BE për të reduktuar varësinë nga gazi rus, në përputhje me objektivin e Brukselit për ndalimin e importit të gazit nga Moska në vitet e ardhshme.
Përmbledhje
Marrëveshja midis ExxonMobil, Energean dhe Helleniq Energy shënon fillimin e një epoke të re energjetike për Greqinë dhe rajonin, duke e kthyer Jonin në një qendër potenciale të prodhimit të gazit natyror.
Ky projekt jo vetëm që forcon pozicionin strategjik të Greqisë, por gjithashtu forcon aleancën energjetike midis SHBA dhe Europës, në një kohë të tensioneve gjeopolitike dhe tranzicioni energjetik global.
