Jugu i Shqipërisë mbetet një nga zonat me potencialin më të madh turistik në vend, për shkak të vijës bregdetare të bukur, ujërave të kristalta dhe klimës së favorshme. Por përvoja e shumë pushuesve, veçanërisht gjatë sezonit veror, po tregon një realitet shqetësues: çmime të paarsyeshme, mungesë etike në shërbim dhe përvetësim të hapësirave publike nga operatorë privatë.
Çmime të larta, cilësi e dobët
Një nga problematikat më evidente në bregdetin jugor është rritja e pashpjegueshme e çmimeve, e shoqëruar me shërbim të dobët dhe mungesë standardesh. Konsumatori shqiptar dhe i huaj po përballet me çmime të krahasueshme me destinacione turistike si Greqia apo Italia, por me përvojë shumë më të dobët në cilësi. Në restorante, të njëjtat porosi ofrohen ndryshe nga një ditë në tjetrën, pa justifikim apo transparencë. Ky është tregues i mungesës së profesionalizmit dhe i një logjike fitimprurëse afatshkurtër që dëmton rëndë besimin e turistit.
Privatizimi faktik i hapësirës publike
Një tjetër shqetësim madhor është mënyra si operatorë të ndryshëm trajtojnë hapësirat publike, veçanërisht plazhet. Rasti në plazhin Babilonia në Livadh, Himarë, është tregues i qartë i një problemi sistemik: pushuesit ndalohen të konsumojnë ujë apo ushqime të sjella nga shtëpia, nën kërcënimin për t’u larguar nga plazhi. Madje edhe nënat që ushqejnë fëmijët e vegjël me fruta janë ndaluar. Kjo është jo vetëm abuzive, por përbën një shkelje flagrante të të drejtave të qytetarëve dhe natyrës publike të plazheve.
Asnjë ligj nuk u jep të drejtë subjekteve private të diktojnë çfarë mund ose nuk mund të konsumojnë pushuesit në hapësira publike. Këto sjellje përbëjnë përjashtim social dhe përçojnë një mesazh të rrezikshëm: vetëm ata që konsumojnë në restorantin apo barin e plazhit janë të mirëpritur.
Mungesa e standardeve dhe profesionalizmit
Ndryshimi i cilësisë dhe përmbajtjes së një vakti nga dita në ditë, pa asnjë shpjegim, tregon mungesë standardizimi dhe profesionalizëm të ulët në industrinë e mikpritjes. Shërbimi nuk mund të varet nga fakti nëse jemi në fundjavë apo në ditë të zakonshme. Të tilla praktika dëmtojnë rëndë përvojën e turistëve dhe krijojnë perceptimin e një tregu të pasigurt dhe të pandershëm.
Çfarë duhet të ndryshojë
- Rregullimi ligjor i përdorimit të plazheve publike, ku të përcaktohet qartë se operatorët privatë nuk mund të kufizojnë lirinë e konsumatorëve për të sjellë me vete ujë apo ushqim.
- Vendosja e standardeve të detyrueshme të shërbimit në hoteleri dhe restorante, me inspektime të rregullta nga autoritetet përkatëse.
- Mekanizma të aksesueshëm për ankimime dhe raportime, që mund të çojnë në penalizim ose tërheqje të licencës për subjektet që abuzojnë.
- Fushata ndërgjegjësuese për të drejtat e pushuesve, veçanërisht për shtresat vulnerabël si familjet me fëmijë të vegjël.
- Trajnim i detyrueshëm për stafin e shërbimit, si në aspektin teknik, ashtu edhe në atë etik dhe njerëzor.
Turizmi nuk mund të ndërtohet mbi zhvatje dhe përjashtim. Modelet që synojnë përfitime të shpejta, pa investuar në cilësi dhe respekt për konsumatorin, do të çojnë në largimin e pushuesve dhe dëmtimin afatgjatë të imazhit të Shqipërisë si destinacion turistik.
Ka ardhur koha për një qasje të re, ku turizmi të mos shihet vetëm si burim të ardhurash sezonale, por si një industri që kërkon vizion, etikë dhe përkushtim afatgjatë. Vetëm kështu bregdeti shqiptar mund të shfrytëzohet në mënyrë të qëndrueshme dhe dinjitoze, për të gjithë.
