Festivali Europian i Këngës është futur në stuhinë më të rëndë që prej krijimit të tij, teksa katër shtete – Irlanda, Holanda, Spanja dhe Sllovenia – kanë njoftuar bojkot ndaj edicionit 2026 pas vendimit që Izraeli të lejohet të marrë pjesë. Vjena pret festivalin në maj 2026, pas fitores së këngëtarit austriak JJ, por panorama e kompeticionit është më e përçarë se kurrë.
Përçarje e thellë në Eurovision: Bojkote të para dhe të tjera në horizont
Vendet që u tërhoqën – përfshirë Irlandën dhe Holandën, dy nga fitueset historike të festivalit – e lidhën vendimin e tyre me pjesëmarrjen e Izraelit, në sfondin e akuzave për sjelljen e këtij shteti në luftën në Gaza.
Spanja, një nga kontribuuesit më të mëdhenj financiarë të konkursit, e quajti situatën “të shmangshme”, duke akuzuar organizatorët se u ndikuan nga interesa politike dhe komerciale.
Sllovenia u bashkua bojkotit, ndërsa Islanda, Finlanda, Belgjika dhe Suedia konsideruan gjithashtu opsionet e tyre. Pesë nga këto shtete paralajmëruan se pjesëmarrja e tyre varet nga numri i vendeve të tjera që mbeten në garë.
Sipas ekspertëve të festivalit, javët e ardhshme do të jenë vendimtare dhe mund të sjellin bojkot të mëtejshëm.
Pse u lejua Izraeli? Vendimi që ndezi zjarrin
Gjatë samitit të EBU-së (Bashkimi Europian i Radio-Televizioneve), nuk pati votim të drejtpërdrejtë për përjashtimin e Izraelit, por ishte një proces i lidhur me rregulla të reja për fushatat publike dhe procesin e votimit.
65% e anëtarëve votuan pro, duke i hapur rrugë Izraelit të vazhdojë garën.
Disa transmetues theksuan se pjesëmarrja e Kan – transmetuesi publik izraelit – lidhet me parimin e mbrojtjes së mediave publike dhe lirisë së shtypit, sidomos në kohë konflikti. Kan, një media e pavarur, ka qenë shpesh në konflikt me qeverinë e Netanyahu-t, ndërsa përjashtimi i tij rrezikonte mbylljen ose ndërhyrje politike.
Akuzat për manipulim dhe reagimi izraelit
TV publik spanjoll RTVE akuzoi organizatorët për mosndëshkim ndaj pretendimeve se Izraeli kishte manipuluar votën e publikut në Eurovision 2025 – akuza të cilat Izraeli i mohon.
Nga ana e tij, Izraeli e quajti vendimin “fitore kundër atyre që duan të na heshtin”.
Financat nën trysni: A mund të vazhdojë Eurovisioni me më pak para?
Spanja, si pjesë e “Big Five”, kontribuonte rreth €334,000 – €348,000 çdo vit. Tërheqja e saj tashmë do të rëndojë buxhetet e vendeve të tjera pjesëmarrëse, duke shtyrë festivalin drejt një edicioni potencialisht më modest në 2026.
Sipas ekspertëve, një numër më i vogël shtetesh pjesëmarrëse mund të rrisë kostot për secilin vend që mbetet brenda garës.
A rrezikon Eurovisioni të shpërbëhet?
Sipas drejtuesve të festivalit, pavarësisht plagëve të thella, konkursi nuk është “i vdekur”. Tre shtete – Moldavia, Rumania dhe Bullgaria – rikthehen pas disa vitesh mungesë, duke balancuar pjesërisht humbjet.
Por festivali nuk është më “United by Music”. Përçarja politike, mungesa e artistëve të gatshëm të interpretojnë krah Izraelit dhe ulja e buxheteve e bëjnë 2026-n një vit kritik.
Drejtori i Eurovisionit, Martin Green, parashikon që rreth 35 shtete do të marrin pjesë, por e ardhmja përtej 2026 mbetet e pasigurt.
Konkluzioni
Eurovisioni, një projekt i lindur për të bashkuar Evropën pas Luftës së Dytë Botërore, po përballet me një krizë që sfidon themelin e vet. Me bojkote, akuza për politizim dhe tensione të thella ndërmjet vendeve pjesëmarrëse, Eurovision 2026 mund të jetë momenti përcaktues për të ardhmen e festivalit.
