Në një precedent të pazakontë dhe të guximshëm për realitetin shqiptar, Fatmira Sejrani, 63 vjeçe nga Elbasani, ka ngritur padinë e parë civile në vend kundër ndotësve të ajrit, duke akuzuar ndotjen industriale si shkaktare të sëmundjes së saj të rëndë kronike: astmës bronkiale.
“Jam lodhur duke mbijetuar në qytetin tim. Dikur përdorja pompën një herë në ditë, tani deri në gjashtë herë. Nuk është jetë kjo”, tha Sejrani me emocione të forta, ndërsa depozitoi padinë në gjykatë.
Ndotja si cenim i së drejtës për jetë
Padia civile kërkon nga institucionet dhe subjektet ndotëse:
- Konstatimin e përgjegjësisë për dëmin mjedisor,
- Dëmshpërblim për dëmet shëndetësore dhe morale,
- Masa parandaluese për të shmangur raste të ngjashme në të ardhmen.
Padia është drejtuar veçanërisht ndaj Eco Elb, Bashkisë së Elbasanit, si dhe subjekteve të tjera industriale që veprojnë në zonë dhe që prej dekadash janë identifikuar si ndotës të mëdhenj të ajrit.
“Ndotësi duhet të paguajë!”
“Kjo është vetëm padia e parë, nuk do të jetë e fundit”, tha avokati Gentian Serjani, përfaqësues i organizatës “Drejtësi Sociale”, i cili mbron qytetaren në këtë betejë ligjore. Ai tha se banorët e Elbasanit nuk mund të heshtin më përballë katastrofës mjedisore që ka shkaktuar pasoja të rënda në shëndetin dhe jetën e komunitetit.
“Ndotësi duhet të paguajë! Askush nuk mund të fshihet më pas tymit industrial dhe mungesës së transparencës”, shtoi Serjani.
Një thirrje për drejtësi mjedisore
Rasti i Sejranit, i pari i këtij lloji në Shqipëri, mund të hapë rrugën për një lëvizje ligjore dhe qytetare në mbrojtje të mjedisit dhe shëndetit publik.
Në Elbasan, qytet me histori të gjatë ndotjeje industriale, banorët kanë raportuar rritje alarmante të rasteve me sëmundje kronike, kancer dhe probleme pulmonare – por deri tani nuk ka pasur asnjë përgjegjësi ligjore të mbajtur nga ndotësit.
Veprimi i Sejranit shënon një kapitull të ri në kërkesat për drejtësi mjedisore në Shqipëri. Ndërsa betejat ligjore pritet të jenë të gjata, një gjë është e qartë: qytetarët nuk janë më të gatshëm të heshtin.
