Ambasadorja e Izraelit, Galit Peleg, në një intervistë për emisionin “Ekspres” në RTSH, shtjelloi të martën arsyet pse vendi i saj e goditi Iranin fundjavën e shkuar dhe si kundërshtari i saj po rrezikonte të krijonte bombat e para bërthamore brenda pak muajve.
Diplomatja izraelite shprehu sigurinë se sulmet e fundit e kanë dobësuar regjimin iranian, si rezultat edhe satelitët e saj në rajon, si Hamasi apo Hezbollahu, duke mos e fshehur optimizmin se dikur fqinjët e Izraelit do të jetojnë në paqe me njëri-tjetrin. Sipas ambasadores Peleg, dobësimi është dukur edhe nga reagimi që ka pasur Teherani në këto pesë ditë shkëmbimesh të ashpra raketore nga të dyja frontet.
“Ne e prisnim që iranianët do të reagonin. Mendoj se ishim të përgatitur edhe për një reagim më të ashpër. Nuk e prisnim që ata të rrinin ulur dhe të përballonin sulmet izraelite pa reaguar. Por mendoj se është shumë e qartë që, nëse krahasojmë arritjet e Izraelit me atë që po ndodh si reagim, mendoj se reagimi nuk është shumë i fortë,” deklaroi znj. Peleg.
Ajo shtoi se Tel-Avivi deri tani e ka fituar mbështetjen e SHBA-së dhe vendeve kryesore europiane në këtë përballje me Iranin për kauzën antibërthamore.
“Nuk e di si do të ndikojë kjo në bashkëpunimin për çështje të tjera, por për këtë çështje nuk ka dyshim se ekziston një lloj “koalicioni i pashkruar”, jo një koalicion ushtarak në kuptimin klasik, por kemi dëgjuar disa nga udhëheqësit evropianë që janë shprehur se janë të gatshëm të dërgojnë forca për të ndihmuar Izraelin në interceptimin e raketave. Pra, ju e shihni që po ndodh një ndryshim, pa dyshim. Ndoshta është një bashkëpunim i përkohshëm (ad hoc), nuk e di. Do të presim dhe do të shohim çfarë do të thotë historia për këtë,” tha ambasadorja e Izraelit.
Intervista e plotë në “Ekspres” e ambasadores izraelite Galit Peleg me moderatorin Nolian Lole
Nolian Lole: Cilat ishin arsyet kryesore që çuan në sulmet izraelite në këtë shkallë ndaj objektivave në Iran në këtë mënyrë?
Ambasadorja Galit Peleg: Qëllimet kryesore të këtij sulmi janë në fakt për të ndaluar kërcënimet nga Irani. Është një kërcënim bërthamor, një kërcënim me raketa balistike dhe një kërcënim ekzistencial – shfarosja e Izraelit. E dëgjojmë herë pas here nga udhëheqësit e Iranit se ata duan ta zhdukin Izraelin nga harta dhe ka ardhur koha që kjo të marrë fund.
A mund të na thoni diçka mbi procesin e vendim-marrjes përpara kryerjes së këtyre sulmeve?
Siç e thashë, në fakt, ne pamë dhe dëgjuam deklaratat e udhëheqësve nga Irani se duan ta zhdukin Izraelin. Shikojmë se si po zhvillojnë kapacitetet e tyre për të krijuar bomba bërthamore dhe raketa balistike. Shikojmë se si ata po mbështesin, ushqejnë dhe nxisin përfaqësuesit e tyre në Lindjen e Mesme, rreth Izraelit – luftën që po ndodh tani në Gaza, dhe mos harrojmë se ajo ende po ndodh. Ne ende kemi pengje atje. Hamasi mbështetet nga Irani. Hezbollahu mbështetet nga Irani. Pra gjithçka që Irani ka bërë në Lindjen e Mesme për shumë vite është shumë e rrezikshme dhe duhej ndalur në një pikë të caktuar.
Tani, nëse më pyesni për marrjen e vendimit tani – pse tani? Ne e dimë se koha është shumë kritike. Të gjithë kemi lexuar raportet e Agjencisë Ndërkombëtare për Energjinë Atomike, që thonë se Irani, para së gjithash, po injoron çdo angazhim që ka dhënë ndaj komunitetit ndërkombëtar në lidhje me ndalimin e zhvillimit të bombave bërthamore. Gjithashtu e dimë që koha po mbaron, sepse sipas çdo burimi të besueshëm, iranianët janë shumë, shumë afër për të krijuar tri bombat e para. Po flasim për muaj, dhe Izraeli nuk mund të ulet e të presë të bombardohet.
Dhe do t’ju them edhe diçka tjetër, mendoj se edhe komuniteti ndërkombëtar është i vetëdijshëm për këtë, dhe e shohim nga reagimet se nuk është vetëm Izraeli në rrezik. Koha po mbaron.
Koha po mbaron, edhe pse ju ishit në një proces negociatash për paqe – jo me Iranin?
Irani ishte në bisedime me shtete të tjera, me SHBA-në, për të ndalur procesin e ndërtimit të bombës bërthamore.
Të gjitha dëshmitë tregojnë se ata po negocionin, por ndërkohë vazhdonin të pasuronin uraniumin. Ata kurrë nuk ndaluan. Dhe ne nuk mund të mbështetemi te fjalët, kur nuk ka asnjë mbështetje konkrete në veprime. Çfarë po bënin praktikisht e dimë të gjithë tashmë. E gjithë bota e di që ata vazhduan të zhvillojnë e të përparojnë kapacitetet e tyre, e kemi fjalën për aftësi bërthamore, që është gjëja më shqetësuese.
A mund ta imagjinoni se çfarë do të ndodhte nëse situata aktuale do të përfshinte edhe armë bërthamore? Është e paimagjinueshme. Por edhe aftësitë balistike të Iranit janë shumë të rrezikshme. Qëllimi i tyre është të zhvillojnë më shumë se 10.000 raketa balistike me rreze veprimi prej mijëra kilometrash. Dhe tani po shohim dëmet që po shkaktojnë raketat e tyre balistike. Kjo duhet të ndalet. Ata mund të bëjnë bisedime, por nëse këto janë veprimet e tyre, atëherë janë shumë të rrezikshëm.
A konsiderohet i suksesshëm ky operacion ushtarak nga ana e Izraelit? Si e përcakton Izraeli suksesin në këtë rast?
Siç e thashë, ne duam të ndalim aftësitë e tyre për të pasur armë bërthamore. Kjo është shumë e rrezikshme, jo vetëm për Izraelin, por për gjithë botën. Dhe tani po shohim disa suksese të vogla. Ne e dimë që Forcat Ajrore dhe agjencitë e inteligjencës po bëjnë një punë të jashtëzakonshme. Kjo po vlerësohet edhe nga ushtri të tjera në botë – janë arritje të pabesueshme. Por qëllimi kryesor, siç e përmenda, është të ndalohet prodhimi dhe zhvillimi i kapaciteteve të tyre, të ndalet arritja e qëllimit të tyre, që është të kenë armë bërthamore dhe atë arsenal të pabesueshëm të raketave balistike.
A e prisnit këtë reagim të komunitetit ndërkombëtar pas sulmeve?
Mendoj se po, e prisnim. E prisnim sepse, e dini, po ju jap një shembull. Ata po zhvillojnë raketa balistike me rreze veprimi prej 4.000 kilometrash. Izraeli ndodhet rreth 2.000 kilometra larg Iranit. Atëherë, pse u nevojitet një rreze kaq e madhe? Pse dyfishi i distancës midis Teheranit dhe Jerusalemit? Kështu që mund të shihni se, para së gjithash, europianët e kuptojnë. E dëgjojmë nga liderët evropianë, dhe padyshim nga liderët amerikanë, se kërcënimi nuk është drejtuar vetëm ndaj Izraelit. Kështu që e prisnim një reagim pozitiv ndaj veprimit të Izraelit. Dje dëgjuam edhe qeverinë shqiptare. Dëgjuam ministrin e Jashtëm, Igli Hasani, dhe dëgjuam presidentin e Shqipërisë, që e kuptojnë plotësisht nevojën e Izraelit për t’u mbrojtur, por edhe për të eliminuar kapacitetet për armë bërthamore. Mendoj se e prisnim këtë mbështetje, sepse të gjithë e kuptojnë që kërcënimi është real dhe nuk është i drejtuar vetëm kundër Izraelit.
Sot dëgjuam gjithashtu presidentin amerikan Donald Trump, që i bëri thirrje iranianëve të largohen nga Teherani. Çfarë do të ndodhë?
Nuk e di. Mendoj se duhet t’ua bëni këtë pyetje amerikanëve. Mund t’ju them se i gjithë ky operacion është koordinuar me amerikanët. Kemi marrë shumë mbështetje nga amerikanët dhe kur dhe në ç’mënyrë do të vendosin të përfshihen, kjo u takon atyre. Dhe mendoj se kjo është një pyetje që duhet t’ua drejtoni amerikanëve.
A e prisnit këtë përgjigje të Iranit? A e prisnit një reagim të tillë në këtë shkallë pas operacioneve tuaja?
Ne e prisnim që iranianët do të reagonin. Mendoj se ishim të përgatitur edhe për një reagim më të ashpër. Nuk e prisnim që ata të rrinin ulur dhe të përballonin sulmet izraelite pa reaguar. Por mendoj se është shumë e qartë që, nëse krahasojmë arritjet e Izraelit me atë që po ndodh si reagim, mendoj se reagimi nuk është shumë i fortë. Megjithatë, pa dyshim që iranianët po shënjestrojnë civilët në Izrael. Izraeli nuk po shënjestron civilët në Iran. Izraeli ka disa objektiva. Dhe mund ta shihni çfarë po ndodh në realitet – të gjithë objektivat tanë janë ushtarakë. Ne duam të eliminojmë objektet bërthamore. Eliminimi i personave ka të bëjë vetëm me ata që janë drejtpërdrejt të përfshirë në sulme apo në zhvillimin e armëve bërthamore. Kështu që mund të shihni, pa dyshim, dallimin, ndarjen e qartë mes një sulmi që synon vetëm objektiva ushtarakë dhe reagimit të iranianëve, që po synojnë qytetarët izraelitë.
Deri tani, për fat të keq, nuk kam parë… këtë mëngjes pati edhe më shumë raketa, kështu që ende nuk kam parë rezultatet dhe shpresoj të mos ketë viktima. Por deri mbrëmë kishim 24 persona, 24 civilë që janë vrarë nga raketat iraniane, përfshirë disa fëmijë. Kemi rreth 600 të plagosur, të evakuuar në spitale, dhe njerëzit janë strehuar në bunkerë, përfshirë edhe familjen time. Prindërit e mi janë afër të 90-tave. Ata duhet të vrapojnë drejt strehimeve dy herë gjatë natës. Por mendoj se izraelitët janë rezistentë, sepse e kuptojnë që alternativa do të ishte shumë më e keqe. Kjo është situata tani.
Çfarë masash të veçanta merren në qytetet izraelite për të mbrojtur civilët? Ne kemi dëgjuar për strehimoret, dimë që shkollat janë mbyllur, por në mënyrë konkrete, a jetojnë ata gjithë ditën në strehimore?
Jo, jo! Ne nuk jetojmë gjithë ditën në strehimore. Para së gjithash, duhet të kujtojmë që Izraeli ndodhet në luftë prej një viti e gjysmë, në një situatë jo normale. Kështu që njerëzit janë disi mësuar të vrapojnë drejt strehimoreve. Në fillim ishin raketat nga Gaza. Tani janë më masive raketat me rreze të gjatë veprimi nga Irani. Po flasim për raketa që mbajnë rreth gjysmë ton eksploziv dhe e shohim shkatërrimin që i bëjnë ndërtesave.
Disa shkolla janë dëmtuar, sinagogat gjithashtu, jo vetëm banesat. Por, shikoni, në çdo ndërtesë në Izrael ka një strehimore dhe në shumicën e apartamenteve ka një dhomë të sigurt, e ndërtuar për të përballuar një sulm me raketa. Izraelitët e kuptojnë situatën dhe ndjekin urdhrat për të shkuar në strehimore. Ata nuk jetojnë në strehimore. Natyrisht, fëmijët nuk kanë shkuar në shkollë këto ditë. Fillimisht ishte fundjavë, por gjithsesi, ne nuk i kemi dërguar fëmijët në shkollë. Pamë çerdhe dhe shkolla të goditura nga raketat iraniane.
Por siç thashë, izraelitët janë të ndërgjegjshëm. Janë shumë të disiplinuar dhe kur dëgjojnë sirenat, shkojnë në strehimore. Ndryshimi tani, me raketat nga Irani, është që kemi pak më shumë kohë për të hyrë në strehimore, sepse kur raketat vinin nga Gaza, ishin çështje minutash, madje sekondash. Ndërsa me Iranin, kemi rreth 20 minuta nga momenti i alarmit deri te hyrja në strehimore, dhe njerëzit janë shumë të disiplinuar.
Shpirti i bashkëpunimit është i jashtëzakonshëm. Mund të shohësh pamje nga strehimore të mëdha, nga parkingje apo tunele në autostrada ku njerëzit strehohen. Ata mblidhen, këndojnë së bashku, luajnë, mbështesin njëri-tjetrin. Vullnetarët shkojnë të pastrojnë strehimore që të hyjnë më shumë njerëz. Njerëzit vendosin shenja në dyert e tyre: Nëse je në rrugë, hyr në shtëpinë time. Disa janë jashtë duke vrapuar apo duke bërë ushtrime, dhe lexojnë këtë sinjal mikpritjeje.
Pra, edhe një herë, shihni shpirtin me të cilin populli i Izraelit po përballet me këtë situatë – hebrenj, arabë, nuk ka rëndësi, të gjithë bashkë, ndihmojnë njëri-tjetrin. Dhe në të njëjtën kohë, po lutemi që kjo të përfundojë sa më shpejt. Por ne jemi të qëndrueshëm.
Cili është objektivi kryesor tani? A ka ndryshuar? A e kanë ndryshuar objektivin nga shkatërrimi i kapaciteteve bërthamore dhe balistike në përmbysjen e regjimit? A dëshironi të përmbysni regjimin në Iran?
Shikoni, unë mendoj se e gjithë bota, domethënë bota e arsyeshme, do të donte të shihte përmbysjen e atij regjimi. Dhe unë me të vërtetë shpresoj për popullin e Iranit që më në fund të kenë një udhëheqje që punon për ta dhe jo kundër tyre. Por ky nuk ishte qëllimi i këtij sulmi. Objektivat mbeten ushtarake dhe ne po vazhdojmë të godasim objektet dhe udhëheqësinë e forcave ushtarake. Ky është qëllimi zyrtar dhe kryesor i këtij sulmi.
Ju jeni diplomate. Si mendoni se do të ndikojnë këto zhvillime në marrëdhëniet e Izraelit me vendet e tjera të Lindjes së Mesme?
Nëse shohim arkitekturën politike të Lindjes së Mesme në dekadat e fundit, shohim shumë ndryshime. Kur unë shkoja në universitet në vitet ’90, flisnim për një strukturë krejt ndryshe të Lindjes së Mesme. Sot, mendoj se nuk do ta njihja më atë që kam studiuar 30 vjet më parë, sepse është plotësisht e ndryshme.
Shumë gjëra kanë ndryshuar. Shumë interesa janë riformuar. Mendoj se shumica e vendeve në Lindjen e Mesme, që nuk drejtohen nga regjime që mbështesin terrorizmin, e kuptojnë rrezikun që vjen nga Irani dhe e kuptojnë plotësisht arsyen pse Izraeli e ka sulmuar Iranin. Prandaj mendoj se nuk do të shihni ndonjë kundërshtim të madh për atë që bëri Izraeli.
Ndonjëherë ka një ndryshim mes deklaratave publike dhe veprimeve pas kuintave, por në përgjithësi, mendoj se vendet që kërkojnë stabilitet, mirëqenie dhe duan të zhvillojnë një ekonomi më të fortë në rajon, ato që nuk mbështesin terrorizmin, janë krejtësisht pro ndalimit të këtij kërcënimi shumë të rrezikshëm që vjen nga Irani.
A mund të ndikojë kjo situatë aktuale në marrëdhëniet e Izraelit me fuqitë e mëdha botërore?
Unë mendoj se me Amerikën kemi marrëdhënie të mira. Siç e përmenda më parë, gjithçka është koordinuar, kështu që po punojmë në bashkëpunim të ngushtë. Nuk e shoh që kjo situatë të ndikojë në asnjë mënyrë, sepse drejtimi është i njëjtë. Për këtë çështje specifike, siç e kam thënë më parë, ne kemi parë mbështetjen e udhëheqësve të Francës, Gjermanisë, Italisë. Mendoj se fuqitë kryesore të Evropës e kuptojnë rrezikun dhe e kuptojnë nevojën.
Nuk e di si do të ndikojë kjo në bashkëpunimin për çështje të tjera, por për këtë çështje nuk ka dyshim se ekziston një lloj “koalicioni i pashkruar”, jo një koalicion ushtarak në kuptimin klasik, por kemi dëgjuar disa nga udhëheqësit evropianë që janë shprehur se janë të gatshëm të dërgojnë forca për të ndihmuar Izraelin në interceptimin e raketave. Pra, ju e shihni që po ndodh një ndryshim, pa dyshim. Ndoshta është një bashkëpunim i përkohshëm (ad hoc), nuk e di. Do të presim dhe do të shohim çfarë do të thotë historia për këtë.
Presidenti Trump edhe sot deklaroi se e di që Irani dëshiron të dialogojë. A ekziston ndonjë kanal dialogu mes Izraelit dhe Iranit për të nisur bisedimet?
Mendoj se është shumë e qartë nga bilanci i sulmeve që Irani është i dobët, dhe sigurisht që dëshiron të ndalojë – dëshiron që Izraeli të ndalojë së sulmuari, por në të njëjtën kohë dëshiron të vazhdojë të sulmojë Izraelin.
Nëse ka bisedime, ato mund të jenë me Amerikën. Mundet që të ketë, por nuk ka bisedime me Izraelin. Dhe unë besoj se do të vazhdojmë të arrijmë objektivin tonë për të eliminuar kërcënimin. Pastaj, kush e di çfarë do të ndodhë më tej?
Cilat janë pasojat e mundshme afatgjata të këtij konflikti për stabilitetin rajonal?
Unë besoj se kjo është shumë e lidhur me situatën aktuale. Siç e thashë më parë, Iranit i shërbejnë të ashtuquajturit përfaqësues të tij në rajon – grupet terroriste që ai mbështet dhe financon dhe këta përfaqësues janë shumë të pranishëm në rajonin tonë. Mjafton të përmendim Hamasin dhe Hezbollahun. Të gjithë e dimë çfarë ka ndodhur gjatë një viti e gjysmë të fundit.
Ata janë bërë më të dobët dhe fakti që regjimi iranian po tregon dobësi, dhe nuk është më në gjendje të ofrojë të njëjtën mbështetje si më parë për këta përfaqësues, do të ketë pa dyshim ndikim në qëndrueshmërinë e rajonit, sepse përmes tyre Irani e ka destabilizuar vazhdimisht Lindjen e Mesme.
Besoj se është e rëndësishme të them qartë diçka që ndoshta nuk e theksova mjaftueshëm në pyetjen e mëparshme: Izraeli dëshiron të jetojë në paqe me fqinjët e tij. Ne duam të jetojmë në paqe edhe me popullin iranian. Çdo proces që na çon drejt një realiteti ku mund të jetojmë të sigurt dhe në paqe, ne e mbështesim plotësisht.
Por duhet të jemi realistë. Ne e dimë kush janë fqinjët tanë. Ne e dimë kush është Irani. Tashmë është e qartë për të gjithë se Irani është “koka e gjarprit”, forca kryesore që dërgon përfaqësuesit e vet për të krijuar destabilitet në Lindjen e Mesme.
Nëse ata do të dobësohen, nëse do të eliminohen ose kufizohen në kapacitetet që po zhvillojnë, kjo do të ketë ndikim të madh dhe pozitiv në stabilitetin e rajonit. Në Lindjen e Mesme ka shtete sovrane që duan të jetojnë në paqe. Ndoshta jo të gjitha e duan Izraelin, por për të jetuar në paqe nuk është e nevojshme të duam njëri-tjetrin. Kjo është diçka që e kupton me kalimin e moshës.
Nëse të dyja palët janë të arsyeshme dhe synojnë sigurinë dhe qëndrueshmërinë, atëherë paqja është e mundur. Si do të duket kjo paqe? Kjo varet nga secili vend që dëshiron të ketë marrëdhënie me ne.
Dua të rikthehem tek Irani, por më parë dua të ndalem pak tek pengjet, sepse ju keni simbolin në kraharor. Gaza tani nuk është më prioriteti i parë i ushtrisë, pasi në qendër është Irani. Por a besoni ende se pengjet që janë ende gjallë do të kthehen të lira në Izrael?
Dua ta bëj shumë të qartë: pengjet janë prioriteti ynë absolut, para Iranit, para Hamasit, para gjithçkaje tjetër. Ne nuk i harrojmë ata dhe nuk kemi ndalur për asnjë moment përpjekjet për t’i kthyer në shtëpi.
Operacionet në Gaza vazhdojnë. Ne kemi ende forca atje, të cilat po punojnë për të arritur tek pengjet dhe për t’i çliruar ato. Luftimet kundër Hamasit vazhdojnë, për fat të keq, sepse ky grup ende ka kontroll në Gaza.
Megjithatë, përballja jonë aktuale me Iranin ndikon drejtpërdrejt edhe tek Hamas. Ne besojmë – dhe kjo është bindja e qeverisë sonë, se përballja me Iranin dobëson Hamasin. Dhe nëse situata me regjimin iranian zgjidhet shpejt, kjo do të ketë efekt të menjëhershëm në përpjekjet për të zgjidhur krizën në Gaza.
Pra, pengjet mbeten prioriteti më i lartë per t’u zbatuar.
Ju folët për grupet e mbështetura nga Irani – Hezbollah, Hamas, rebelët Houthi. A po luftoni në të gjitha këto fronte aktualisht?
Po, ne po luftojmë në të gjitha këto fronte. Dhe është shumë logjike që të gjitha këto grupe që përmendët Hezbollah, Hamas, Houthi dhe të tjerë po e marrin mesazhin që mbështetësi i tyre kryesor, Irani, po dobësohet dukshëm.
Shpresa jonë është që, përveç përballjes ushtarake me ta, ata vetë do ta kuptojnë se ka ardhur koha të lënë armët dhe të ndalojnë sulmet kundër Izraelit, sepse ne nuk do të ndalemi së luftuari. Ne vazhdojmë të veprojmë në të gjitha frontet.
Deri në fillimin e sulmeve nga Irani, në Izrael pati protesta. Jo të gjithë ishin dakord me qeverinë, sidomos për mënyrën e trajtimit të çështjes së pengjeve. Tani gjithçka ka ndalur. A do të thotë kjo që opinioni publik tashmë është në mbështetje të qeverisë në këtë luftë?
Së pari, është një çështje sigurie. Kur po vijnë raketa nga Irani, nuk është shumë e mençur të grumbullohen njerëz në sheshe. Të gjithë e kuptojnë këtë. Kjo është arsyeja e parë pse protestat kanë ndaluar.
Së dyti, po, ka shumë mbështetje për qeverinë në këtë moment. Por duhet ta kemi parasysh: Izraeli është një demokraci e gjallë. Njerëzit protestojnë gjithmonë – kanë protestuar para 7 tetorit kundër qeverisë, për çështje ekonomike, për reforma gjyqësore… Protesta është pjesë e ADN-së sonë, dhe ne jemi krenarë për këtë.
Por nëse më pyet specifikisht për Iranin, shumica dërrmuese e izraelitëve e kupton se Irani është “koka e gjarprit”. Ne nuk mund të jetojmë nën kërcënimin e një bombe bërthamore dhe ajo bombë po afrohet. Të gjithë e kuptojnë se koha është e limituar.
Le të flasim pak për ekonominë. Edhe ekonomia është e rëndësishme. A janë të shqetësuar biznesmenët dhe gratë sipërmarrëse izraelite në Shqipëri për ndikimin ekonomik të kësaj lufte në Shqipëri apo në Izrael? Lloji i bizneseve që merren me tregti mes Izraelit dhe Shqipërisë, për shembull ato kompani që sjellin turistë këtu?
Në fundjavën e fundit nuk kemi pasur fluturime. Kështu që kjo është një pengesë e vogël. Nga ana tjetër, ka shumë izraelitë që janë tani të bllokuar në Shqipëri dhe në vendet fqinje, duke u përpjekur të kthehen në shtëpi. Është diçka shumë e çuditshme, e dini, edhe pas 7 tetorit, njerëzit më thoshin: “Ju izraelitët jeni pak të çuditshëm”, sepse zakonisht kur ka luftë, njerëzit ikin. Por në Izrael, kur ka luftë, njerëzit duan të kthehen në shtëpi ose për të luftuar, ose për të qenë me familjen. E njëjta gjë ndodhi tani qofshin biznesmenë apo turistë. Mendoj se njerëzit e kuptojnë që kjo është një pengesë e përkohshme, por nuk besoj se do të ndikojë në bizneset.
Sa i përket Shqipërisë në veçanti, mendoj se izraelitët ndihen shumë të sigurt këtu si për biznes, ashtu edhe për turizëm. Shqipëria do të vazhdojë të jetë një destinacion shumë i dëshiruar. Vitin e kaluar ajo u bë destinacioni më i dëshiruar për izraelitët. Sa i takon bizneseve, nuk besoj se do të ketë ndikim, sepse njerëzit e kuptojnë që kjo është diçka shumë specifike dhe nuk ka lidhje me marrëdhëniet tona dypalëshe.
Në fakt, sot kam një takim në Zoom pas kësaj interviste me Ministrinë tonë të Energjisë, sepse po planifikojmë për në korrik një vizitë të Ministrit të Energjisë të Izraelit, dhe po kryesojmë një delegacion biznesesh izraelite në fushën e energjisë dhe ujit. Ka shumë interes edhe nga bizneset shqiptare. Pra, biznesi do të vazhdojë siç themi: “biznes si zakonisht”, në kuptimin më të drejtpërdrejtë të fjalës. Ne duhet thjesht ta mbyllim këtë episod, shpresojmë për më të mirën, për ne dhe për mbarë botën. Dhe mendoj se bizneset do të vazhdojnë të lulëzojnë në marrëdhëniet tona dypalëshe.
Cili do të ishte skenari më i mirë për zhvillimet në rajon pas kësaj lufte ose për përfundimin e saj?
Ajo që do të donim të shihnim është eliminimi, siç e kam thënë, i kapaciteteve balistike dhe bërthamore të regjimit iranian, dobësimi i regjimit iranian, dhe si rezultat, dobësimi i Hamasit dhe lirimi i të gjithë pengjeve, kthimi i tyre në shtëpi, dhe eliminimi i kontrollit të Hamasit në Gaza. Dhe për palestinezët, fillimi i një jete normale ndërtimi i diçkaje pozitive atje me ndihmën e komunitetit ndërkombëtar. Mendoj se kjo do të ndikojë në gjithë rajonin.
Në Liban, shohim tashmë që qeveria libaneze po merr kontrollin mbi Hezbollahun, dhe ky është një sinjal shumë pozitiv. Sidomos tani, për sa i përket sulmit nga Irani, ata u dhanë urdhër të mos reagojnë. Po ashtu, edhe nga Siria shohim një ndryshim të madh në qëndrim – askush nuk po përpiqet të sulmojë Izraelin tani, edhe pse është në luftë me Iranin. Kjo është një shenjë e mirë.
Mendoj se sapo të dobësohen këta elementë terroristë, do të jetë një fillim i mirë për të nisur zhvillime të mira. Siç e kam thënë, nuk do të fillojë me dashuri do të fillojë me politikë reale. Dua të besoj se çdo udhëheqës në vendet fqinje dëshiron të shohë mirëqenien e popullit të tij, të ardhmen e fëmijëve të tyre të sigurt dhe të qëndrueshme. Dhe këto elementë terroristë janë ata që po ua pengojnë njerëzve normalë, njerëzve të arsyeshëm, të jetojnë një jetë normale.
Pra, sapo të dobësohen, nuk e di nëse mund të eliminohen plotësisht, kjo është një dëshirë paksa e tepruar, por nëse dobësohen, falë dobësimit të “kokës së gjarprit”, mendoj se Lindja e Mesme do të jetë gati për të filluar një proces të mirë, një proces pozitiv: fillimisht stabilizim, dhe më pas, në një hap të dytë, begati ekonomike.
