Shqipëria përballet me një alarm serioz shëndetësor: mbi 100 raste me sifiliz janë raportuar në dy vitet e fundit, kryesisht në meshkuj të moshave 20 deri në 40 vjeç.
Mjekët specialistë ngrejnë alarmin për përhapjen e sifilizit, një sëmundje seksualisht e transmetueshme me pasoja të rënda shëndetësore. Sipas Prof. Dr. Arjan Harxhi, nga Departamenti i Sëmundjeve Infektive, situata është shqetësuese dhe kërkon ndërhyrje urgjente nga institucionet përgjegjëse.
“Në një studim të fundit në departament, kemi identifikuar 100 raste me sifiliz gjatë dy viteve të fundit. 95% e rasteve janë meshkuj të moshës 20 deri në 40 vjeç. Kjo lidhet me sjellje seksuale të rrezikshme, veçanërisht marrëdhënie mes meshkujve”, deklaron Prof. Harxhi.
Ai thekson se kjo sëmundje përbën një rrezik jo vetëm për shëndetin riprodhues të individit, por mund të ketë pasoja fatale kur transmetohet nga nëna tek foshnja gjatë shtatzënisë.
“Për herë të parë pas shumë vitesh kemi evidentuar një rast të sifilizit tek një grua shtatzënë. Sifilizi rrallë vjen i vetëm – shpesh shoqërohet me rritje të infeksioneve të tjera seksualisht të transmetueshme si HIV-i,” shton ai.
Në mungesë të trajtimit, sifilizi mund të çojë në pasoja serioze si deformime të lindjes, verbim apo paralizë.
“Në fazat e avancuara, sëmundja shkakton dëmtime neurologjike dhe probleme të mëdha kardiovaskulare,” paralajmëron më tej mjeku.
Mjekët kërkojnë masa urgjente për testim të shpejtë dhe strategji ndërhyrëse në nivel kombëtar.
“Nevojiten programe profilaksie dhe diagnostikim i hershëm. Duhet ndërtuar një strategji e koordinuar për kontrollin e situatës,” përfundon Prof. Harxhi.
Me rritjen e fluksit turistik në vend, ekspertët paralajmërojnë dhe për rritjen e turizmit seksual – një tjetër faktor që rrezikon shëndetin publik dhe kërkon vëmendje të veçantë nga institucionet.
Çfarë është Sifilizi?
Sifilizi është një sëmundje seksualisht e transmetueshme (SST) e shkaktuar nga një bakterie me emrin Treponema pallidum. Është një infeksion kronik, që ndjek një ecuri në disa faza, dhe nëse nuk diagnostikohet dhe trajtohet në kohë, mund të shkaktojë dëme të mëdha në tru, zemër, sy, sistem nervor dhe organe të tjera vitale, deri në verbim, paralizë ose vdekje.
✅ Fazat e sifilizit:
1. Sifilizi primar
-
Simptoma: Shfaqet një plagë e vetme (e quajtur shankër) në vendin ku bakteria ka hyrë në trup – zakonisht në organet gjenitale, rektum ose gojë.
-
Plaga nuk dhemb dhe mund të kalojë vetvetiu pas disa javësh, duke e bërë të lehtë për t’u injoruar.
-
Shënim: Edhe pse shërohet, infeksioni vazhdon të përhapet në trup.
2. Sifilizi sekondar
-
Simptoma: Skuqje e lëkurës (shpesh në pëllëmbë të duarve ose shputat e këmbëve), temperaturë, enjtje të nyjeve limfatike, dhimbje muskujsh, dhimbje fyti, dhe lodhje.
-
Këto shenja shpesh zhduken pa trajtim, por sëmundja kalon në fazë të fshehur.
3. Sifilizi latent (i fshehur)
-
Nuk ka simptoma, por bakteria është aktive në trup.
-
Kjo fazë mund të zgjasë me vite dhe pa trajtim, kalon në fazën më të rrezikshme.
4. Sifilizi terciar (i vonë)
-
Mund të ndodhë pas 10–30 vjetësh pa trajtim.
-
Shkakton dëmtime të mëdha neurologjike, kardiake, verbim, shkatërrim të kockave, paralizë, dhe probleme serioze mendore.
👶 Sifilizi kongjenital
Transmetohet nga nëna tek foshnja gjatë shtatzënisë, duke shkaktuar lindje të parakohshme, deformime, verbim, ose edhe vdekje të foshnjës. Testimi i nënave gjatë shtatzënisë është thelbësor për ta parandaluar.
🧪 Diagnostikimi i sifilizit
-
Analiza gjaku: Testet serologjike (VDRL, RPR, TPHA) janë më të zakonshmet.
-
Ekzaminimi mikroskopik: Në rastin e plagës (shankrës), bakteri mund të shihet në mikroskop me dritë të errët.
-
Testet shtesë: Skanime neurologjike, analiza të lëngut cerebrospinal në fazat e avancuara.
💊 Si kurohet sifilizi?
Trajtimi është i thjeshtë dhe shumë efektiv në fazat e hershme.
-
Penicilina benzatin (një injeksion intramuskular) është medikamenti i zgjedhur.
-
Në fazat fillestare jepet një dozë e vetme.
-
Në fazat më të avancuara nevojiten 3 doza javore.
-
-
Për pacientët alergjikë ndaj penicilinës, mund të përdoren antibiotikë të tjerë si doksiciklinë ose azitromicinë, por këto nuk janë gjithmonë aq efektive.
📌 Pas trajtimit:
-
Pas trajtimit, pacientët duhet të bëjnë kontrolle periodike të gjakut për të siguruar që infeksioni është zhdukur.
-
Nuk krijohet imunitet – një person mund të infektohet përsëri nëse ekspozohet.
🚫 Parandalimi:
-
Përdorimi i prezervativëve në mënyrë korrekte dhe të vazhdueshme.
-
Testimi i rregullt nëse jeni seksualisht aktiv, veçanërisht me partnerë të ndryshëm.
-
Shmangia e marrëdhënieve të pambrojtura ose me persona të panjohur.
-
Edukimi seksual dhe fushatat e ndërgjegjësimit janë thelbësore.
