Pas Perseidëve, shiu i yjeve, një tjetër protagonist në qiellin e gushtit: Superhëna e parë e vitit.
Është Hëna e parë Blu, siç quhet Hëna e dytë e plotë e muajit dhe e treta e një sezoni.
Prandaj, nuk është çështja e ngjyrës e cila mbetet pothuajse e pandryshuar. Një shfaqje e paharrueshme për të apasionuarit pas astronomisë dhe e dukshme, në Shqipëri atje ku nuk ka re prej orës 20:30.
Në videon e bashkangjitur, imazhet e superhënës mbi Xhaminë Al Aqsa në Jeruzalem
View this post on Instagram
Fenomeni
Më popullor se sa shkencore, superhëna ndodh kur një fazë e hënës së plotë sinkronizohet me një lëvizje veçanërisht të ngushtë rreth Tokës. Zakonisht, kjo ndodh vetëm tre ose katër herë në vit, pasi orbita e hënës është vazhdimisht në lëvizje.
Pse “Hëna Blu” ose “Superhëna”
Origjina e termit “Hëna Blu” është e diskutueshme: ndoshta është me origjinë anglo-saksone, duke iu referuar një ngjarjeje të pazakontë. Nga pikëpamja astronomike, janë dy “Hëna Blu”: një mujore, që tregon Hënën e dytë të plotë brenda një muaji; dhe një sezonale – si ajo sonte, 19 gusht – që është hëna e tretë e plotë në një sezon astronomik me katër Hëna të plota. Në realitet, edhe termi ‘superhëna’ është mashtrues dhe me origjinë gazetareske.
Nga pikëpamja teknike, ky është efekti i një faze të hënës në të cilën sateliti i tokës është afër perigjeut të saj dhe, për rrjedhojë, më afër se zakonisht me Tokën, duke u shfaqur më i madh me rreth 6% dhe më i ndritshëm se mesatarja.
Kjo hënë quhet gjithashtu “Hëna e Sturgeon”, sipas një almanaku të fermerëve amerikanë që përdorën emra vendas amerikanë për hënat e plota duke filluar nga viti 1930. Fisi Algonquian, për shembull, e quajti hënën e plotë të gushtit “Hëna e Sturgeon”. ishte më e lehtë për të kapur këtë lloj peshku në rajonin e Liqeneve të Mëdha në atë kohë të vitit.
Hëna e rrallë blu sezonale
Hënat blu sezonale janë mjaft të rralla, dhe ka një shpjegim të thjeshtë për këtë. Në një vit astronomik, në përgjithësi ka 12 hëna të plota, pasi një cikël hënor zgjat rreth një muaj: më saktë, 29.5 ditë. Si rezultat, 12 cikle hënore përfundojnë në 354 ditë, rreth 11-12 ditë më pak se një vit diellor prej 365-366 ditësh. Ky ndryshim midis vitit hënor dhe atij diellor bën që një Hënë e plotë ‘ekstra’ në sezon të ndodhë çdo 2,5-3 vjet.
