Departamenti Amerikan i Shtetit (DASH) në raportin e 2024-s për klimën e investimeve të Shqipërisë ka konstatuar se pavarësisht zhvillimeve pozitive gjatë viteve të fundit, zhvillimi ekonomik mbetet i brishtë nga korrupsioni i përhapur, konkurrenca e shtrembëruar dhe mungesa e vazhdueshme e fuqisë punëtore.
Shqipëria ka gjithashtu një sektor të madh informal. Vendi vuan nga fenomeni i pastrimit të parave. Raporti thekson se komuniteti i biznesit raporton se fluksi i madh i të ardhurave të paligjshme nga trafiku i drogës, kontrabanda, evazioni fiskal dhe korrupsioni shtrembëron konkurrencën në treg.
Raporti, i cili është një orientues për investitorët amerikanë që duan të investojnë në Shqipëri, thekson se Shqipëria ka potencial të gjerë ekonomik, një kuadër ligjor të shëndoshë dhe ka përparuar në kufizimin e korrupsionit të vogël duke dixhitalizuar shërbimet publike si për qytetarët ashtu edhe për bizneset. Megjithatë, investitorët e huaj e perceptojnë Shqipërinë si një vend të vështirë për të bërë biznes. Ata përmendin korrupsionin, përfshirë atë në sektorin publik, gjyqësor, prokurimet publike, konkurrencën e pandershme dhe të shtrembëruar, ekonominë e madhe informale, pastrimin e parave, ndryshimet e shpeshta në legjislacionin fiskal dhe zbatimin e dobët të kontratave si sfida të vazhdueshme për investimet dhe biznesin në Shqipëri. Emigrimi i fuqisë punëtore të re dhe të kualifikuar ka krijuar mungesa të fuqisë punëtore që ndikojnë në perspektivat e investimeve. Shqipëria vazhdon të ketë rezultate të dobëta për Korrupsionin sipas Transparency International.
Shqipëria vuan nga një sektor i madh informal dhe nga aktivitetet e pastrimit të parave. Task Forca e Veprimit Financiar për Pastrimin e Parave (FATF) e përfshiu Shqipërinë në listën e saj gri në 2020. Nga viti 2020-2022, vendi iu nënshtrua katër raporteve vijuese dhe përmirësoi performancën e tij në përputhshmërinë teknike, duke rezultuar në heqjen nga lista gri në tetor 2023. Komuniteti i biznesit raporton se fluksi i madh i të ardhurave të paligjshme nga trafiku i drogës, kontrabanda, evazioni fiskal dhe korrupsioni shtrembëron konkurrencën në treg. Akuzat për korrupsion janë të zakonshme dhe investitorët raportojnë se ata mund të jenë objektiv i zhvatjes nga administrata publike, media dhe grupet kriminale.
Raportimet për korrupsion në prokurimet qeveritare janë të zakonshme, me investitorët që raportojnë shpesh raste të korrupsionit qeveritar që vonojnë dhe parandalojnë investimet në Shqipëri. Përdorimi i vazhdueshëm i kontratave të partneritetit publik privat (PPP) ka reduktuar mundësitë për konkurrencë, përfshirë nga investitorët e huaj, në infrastrukturë dhe sektorë të tjerë. Analiza e dobët dhe mungesa e ekspertizës teknike në hartimin dhe monitorimin e kontratave PPP janë shqetësime të vazhdueshme. Disa investitorë amerikanë janë përballur me mosmarrëveshje të diskutueshme tregtare me entitete publike dhe private, duke përfshirë disa që shkuan në arbitrazh ndërkombëtar, thekson raporti.
Të drejtat e pronësisë vazhdojnë të jenë një sfidë në Shqipëri, sepse një titull i qartë është i vështirë për t’u marrë. Ka pasur raste të individëve që dyshohet se kanë manipuluar sistemin gjyqësor për të marrë tituj të paligjshëm të tokës. Mbivendosja e titujve të pronësisë është çështje e përhapur. Procesi i kompensimit për tokat e konfiskuara nga ish-regjimi komunist vazhdon të jetë i rëndë, joefikas dhe i pamjaftueshëm. Qeveria ka deklaruar një vullnet për të adresuar këtë problem, por progresi ka qenë i ndalur./Monitor
