Izraeli po përballet me një krizë të re politike, teksa debati mbi rekrutimin e hebrenjve ultra-ortodoksë në ushtri ka rikthyer përplasjet e mëdha në rrugë dhe në parlament. Çështja, e cila ka marrë peshë të re pas dy vitesh lufte, konsiderohet sot si rreziku më i madh politik për kryeministrin Benjamin Netanyahu.
Ligjvënësit po shqyrtojnë një projektligj për t’i dhënë fund përjashtimit të ultra-ortodoksëve të përfshirë në studime fetare me kohë të plotë—një praktikë që daton që nga formimi i shtetit izraelit në vitin 1948. Gjykata e Lartë e Izraelit e shpalli të paligjshme këtë përjashtim gati 20 vjet më parë, dhe vitin e kaluar e shfuqizoi çdo mekanizëm të përkohshëm që e ruante atë, duke detyruar qeverinë të nisë rekrutimin e kësaj komuniteti.
Sipas të dhënave të paraqitura para ligjvënësve, vitin e kaluar u dërguan rreth 24,000 njoftime për rekrutim, por vetëm 1,200 të rinj ultra-ortodoksë u paraqitën për shërbim. Ky hendek i madh ka ndezur tensione të forta në mbarë vendin.
Në Tel Aviv është ngritur një memorial për viktimat e sulmit të 7 tetorit 2023 dhe luftës në Gaza, duke rikujtuar traumën kombëtare që ka shtuar presionin mbi ushtrinë dhe rezervistët. Në të njëjtën kohë, protestat janë kthyer të përditshme. Qindra mijëra Haredi marshuan muajin e kaluar në Jeruzalem kundër projektligjit, ndërsa këtë muaj dy politikanë ultra-ortodoksë u sulmuan nga protestues radikalë të komunitetit të tyre.
Një incident tjetër ndodhi javën e kaluar, kur një njësi speciale e policisë kufitare u detyrua të shpëtonte oficerë të Policisë Ushtarake të bllokuar nga një turmë e madhe ultra-ortodoksësh, ndërsa po përpiqeshin të arrestonin një të dyshuar për shmangie të shërbimit ushtarak. Këto ngjarje çuan në krijimin e një sistemi të ri njoftimesh të quajtur “Black Alert”, me të cilin komuniteti mobilizohet menjëherë për të parandaluar arrestimet.
Për shumë ultra-ortodoksë, debatet në parlament mbi detyrimin për shërbim ushtarak prekin vetë identitetin e shtetit hebre dhe rolin e fesë. “Jemi një vend hebre,” thotë protestuesi Shmuel Orbach. “Nuk mund të luftosh kundër Judaizmit në një vend hebre. Kjo nuk funksionon.”
Në Bnei Brak, në qytetin ultra-ortodoks pranë Tel Avivit, jeta në yeshivat tradicionale vazhdon e pandryshuar. Në seminarin “Kisse Rahamim”, djem të rinj studiojnë ligjet fetare hebraike, të veshur me kipa të zeza dhe këmisha të bardha. Drejtuesi i yeshivës, rabini Tzemach Mazuz, thotë se studimi i Torës është detyra e tyre kombëtare: “Duke studiuar Torën, ne i mbrojmë ushtarët kudo që janë. Kjo është ushtria jonë.”
Ai thotë se politikanët izraelitë dikur e pranonin këtë rol, por sot vendi ka ndryshuar. “Shumë në qeveri dhe parlament janë larguar nga feja. Thonë se studentët e yeshivave janë dembelë—kjo nuk është e vërtetë. Në Tel Aviv ka mijëra shmangës të shërbimit, pse nuk i marrin ata? Pse sulmojnë studentët e yeshivave?”
Megjithatë, Tel Avivi ka qenë një nga qytetet që ka kontribuar më shumë me ushtarë në luftën e dy viteve të fundit. Presioni i madh mbi ushtrinë dhe rezervistët ka sjellë gjithnjë e më shumë vëmendje mbi ata që nuk shërbejnë.
Debati pritet të ashpërsohet në ditët dhe javët në vijim, ndërsa qeveria e Netanyahut përpiqet të balancojë marrëdhëniet me partitë ultra-ortodokse që e mbajnë në pushtet, me zemërimin në rritje të publikut dhe të familjeve të ushtarëve që kërkojnë barazi në barrën e shërbimit ushtarak.
