Më 30 prill 2025, Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Ukraina nënshkruan një marrëveshje të rëndësishme ekonomike që synon bashkëpunimin në fushën e burimeve natyrore dhe krijimin e një fondi të përbashkët investimesh për rindërtimin e Ukrainës. Ceremonia e nënshkrimit u zhvillua në Departamentin e Thesarit të SHBA-së, duke shënuar përfundimin e negociatave të gjata dhe shpesh të tensionuara mes dy vendeve.
Përmbajtja e Marrëveshjes
Marrëveshja parashikon krijimin e një “Fondi të Investimeve të Rindërtimit”, i cili do të bashkëmenaxhohet nga SHBA dhe Ukraina. Ky fond synon të promovojë investime në sektorët e burimeve natyrore të Ukrainës, përfshirë mineralet e rralla, naftën dhe gazin. Sipas marrëveshjes, kompanitë amerikane do të kenë përparësi në projektet e reja të investimeve që lidhen me këto burime.
Ukraina do të kontribuojë me 50% të të ardhurave të ardhshme nga asetet shtetërore të burimeve natyrore në këtë fond, ndërsa SHBA do të ofrojë mbështetje financiare dhe teknologjike për projektet e rindërtimit. Fondet e mbledhura do të investohen ekskluzivisht në projekte të rindërtimit brenda Ukrainës, duke synuar përfitime afatgjata për qytetarët ukrainas.
Sfidat dhe Reagimet
Procesi i negociatave u karakterizua nga mosmarrëveshje të shumta, veçanërisht lidhur me klasifikimin e ndihmës ushtarake si borxh dhe mungesën e garancive të qarta të sigurisë për Ukrainën. Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy kishte shprehur shqetësime për këto çështje, duke kërkuar që marrëveshja të përputhet me angazhimet ndërkombëtare të Ukrainës dhe integrimin e saj në Bashkimin Evropian.
Pas rishikimeve dhe heqjes së disa klauzolave kontestuese, përfshirë kërkesën që Ukraina të kontribuojë deri në 500 miliardë dollarë në fond, marrëveshja u finalizua me një version të pranueshëm për të dyja palët.
Perspektiva të Ardhshme
Kjo marrëveshje shënon një hap të rëndësishëm drejt forcimit të bashkëpunimit ekonomik mes SHBA-së dhe Ukrainës. Megjithatë, ekspertët paralajmërojnë se pasiguritë ekonomike dhe konflikti në vazhdim mund të pengojnë investimet private në sektorin e burimeve natyrore të Ukrainës. Pavarësisht kësaj, udhëheqësit ukrainas e shohin marrëveshjen si një mundësi për të tërhequr investime dhe teknologji amerikane që do të kontribuojnë në rindërtimin dhe zhvillimin afatgjatë të vendit.
