Vasilis Nedos
Një lëvizje historike nga Shqipëria për të institucionalizuar të drejtat e vetëidentifikimit për pakicën greke ka hapur rrugën për forcimin e lidhjeve me Greqinë dhe zgjidhjen e mundshme të mosmarrëveshjeve të gjata, duke përfshirë pretendimet për pronën.
Miratimi i fundit i ligjeve përmbarimore nga viti 2017 siguron që grekët etnikë, pavarësisht nga vendbanimi, mund të deklarojnë lirisht identitetin e tyre etnik. Për herë të parë, vetëidentifikimi nuk kërkon dokumentacion zyrtar dhe duhet të njihet brenda 30 ditëve, duke ulur ndjeshëm barrierat burokratike.
Këto zhvillime vijnë në mes të negociatave të pranimit të Shqipërisë në BE, me Athinën dhe Brukselin që luajnë role vendimtare. Greqia, e cila kishte shprehur më parë shqetësime për shkeljet e të drejtave, tërhoqi kundërshtimet e saj ndaj përparimit të Shqipërisë në BE, duke përmendur masa të përmirësuara.
Diskutimet, të mbajtura kryesisht në Bruksel, morën pjesë zyrtarë të nivelit të lartë grek dhe shqiptar, duke përfshirë këshilltarë të afërt të kryeministrit shqiptar Edi Rama. Draftet bashkëpunuese trajtuan masa shtesë si të drejtat gjuhësore të pakicës, duke e shtrirë shtrirjen e tyre në rajone me prani historike greke.
Tensionet ishin ndezur vitet e fundit, veçanërisht pas burgosjes së politikanit etnik grek Fredi Beleri në Shqipëri. Incidente të tilla nënvizuan natyrën e brishtë të marrëdhënieve dypalëshe dhe implikimet e mundshme për aspiratat evropiane të Shqipërisë.
Një ndryshim pozitiv në dinamikën greko-shqiptare ngjall shpresa për bashkëpunim të mëtejshëm për çështje të diskutueshme, si mosmarrëveshjet e pronave dhe njohja e pensioneve shqiptare për grekët. Analistët vënë në dukje se zgjedhjet e majit në Shqipëri mund të ndikojnë në përparimin. Kryeministri Rama ka shfrytëzuar integrimin në BE si një shtyllë kyçe të fushatës, duke theksuar bashkëpunimin me Greqinë si jetik për arritjen e standardeve evropiane.
Me përparimin e bisedimeve, Athina dhe Tirana parashikojnë adresimin e demarkacionit të kufijve, ankesave historike dhe ruajtjen e varrezave të luftës greke në Shqipëri. Këto zhvillime nxjerrin në pah një mundësi për përmirësime të qëndrueshme dypalëshe, në varësi të angazhimit të qëndrueshëm diplomatik. /ekathimerini
