Papa Françesku – Profil Biografik
Emri i lindjes: Jorge Mario Bergoglio
Data e lindjes: 17 dhjetor 1936
Vendi i lindjes: Buenos Aires, Argjentinë
Shtetësia: Argjentinase
Fetaria: Katolik
Urdhri fetar: Shoqëria e Jezusit (Jezuit)
Gjuha amtare: Spanjisht
—
Arsimi dhe formimi fetar
Jorge Mario Bergoglio studioi kiminë në rininë e tij, përpara se të hynte në noviciatin jezuit në vitin 1958. Ai më pas ndoqi filozofi dhe teologji në Kolegjin e Shën Jozefit në San Miguel, ku u shugurua meshtar në vitin 1969.
—
Karriera kishtare përpara papatit
– U bë provincial i jezuitëve në Argjentinë (1973–1979)
– Rektor i Seminarit të Shën Mërisë në San Miguel
– U emërua ipeshkëv ndihmës i Buenos Aires më 1992
– U bë Arqipeshkëv i Buenos Aires në vitin 1998
– U ngrit në kardinal nga Papa Gjon Pali II në vitin 2001
—
Zgjedhja si Papë
Më 13 mars 2013, pas dorëheqjes së Papës Benedikti XVI, Jorge Mario Bergoglio u zgjodh Papë, duke marrë emrin Françesku, në nder të Shën Françeskut të Asizit. Ai është Papa i parë nga Amerika Latine, Papa i parë jezuit, dhe Papa i parë me emrin Françesku në historinë e Kishës Katolike.
Veprimtaria dhe stili si Papë
– I njohur për thjeshtësinë e jetesës dhe afërsinë me të varfrit.
– Thekson rëndësinë e mëshirës, faljes dhe dashurisë ndaj të gjithë njerëzve.
– Promovon dialogun ndërfetar dhe marrëdhëniet paqësore.
– Ka qenë i zëshëm për çështje si mjedisi (me enciklikën *Laudato si’*), drejtësia sociale, emigracioni dhe mbrojtja e të varfërve.
– Është përballur me sfida dhe kritika lidhur me reformimin e Kuries Romake dhe trajtimin e rasteve të abuzimeve seksuale në Kishë.
—
Fakte interesante
– Refuzoi të jetonte në apartamentin tradicional papnor dhe zgjodhi të banonte në një apartament më të thjeshtë në Shtëpinë e Shën Martës në Vatikan.
– I pëlqen futbolli dhe është tifoz i klubit argjentinas *San Lorenzo*.
– Është i njohur për afrimitetin e tij me njerëzit, shpesh ndalon për të përshëndetur apo për të përqafuar besimtarët.
Papa Françesku shërbeu si kreu i Kishës Katolike për 12 vjet, 1 muaj dhe 8 ditë, nga 13 marsi 2013 deri më 21 prill 2025, kur ndërroi jetë në moshën 88-vjeçare.
Gjatë kësaj periudhe, ai u bë Papa i parë nga Amerika Latine dhe i pari jezuit që udhëhoqi Kishën Katolike. Papati i tij u karakterizua nga përpjekjet për reformim, theksimi i mëshirës dhe drejtësisë sociale, si dhe një qasje e përulur dhe e afërt me njerëzit. Ai mbeti aktiv në detyrë deri në fundin e jetës së tij.
Zgjedhja e Papa Françeskut në konklavën e marsit 2013 u shoqërua me disa polemika dhe diskutime, si brenda ashtu edhe jashtë Kishës Katolike. Këto polemika lidhen me rrethana të ndryshme që kanë të bëjnë me të kaluarën e tij dhe procesin e zgjedhjes.
1. E kaluara gjatë diktaturës ushtarake në Argjentinë
Një nga çështjet më të debatueshme lidhet me rolin e Jorge Mario Bergoglio gjatë diktaturës ushtarake në Argjentinë (1976–1983). Disa organizata për të drejtat e njeriut dhe media ndërkombëtare ngritën pyetje mbi veprimet e tij si drejtues i jezuitëve në atë periudhë, duke sugjeruar se ai mund të mos ketë bërë mjaftueshëm për të mbrojtur priftërinjtë dhe civilët nga persekutimi i regjimit ushtarak. Megjithatë, këto akuza nuk janë provuar dhe mbeten subjekt i debatit.
2. Manovrat në konklavën e vitit 2005
Në një libër të botuar në vitin 2024, Papa Françesku zbuloi se gjatë konklavës së vitit 2005, ai ishte përdorur nga disa kardinalë për të penguar zgjedhjen e Kardinalit Joseph Ratzinger (Papa Benedikti XVI). Ai deklaroi se kishte marrë rreth 40 vota, mjaftueshëm për të bllokuar kandidaturën e Ratzingerit, por pasi kuptoi strategjinë, refuzoi të jetë pjesë e saj. Kjo ngjarje hodhi dritë mbi dinamikat e brendshme të konklavave dhe ndikimin që ato mund të kenë në zgjedhjen e papëve.
3. Strategjitë në konklavën e vitit 2013
Zgjedhja e Bergoglios në vitin 2013 u pa nga disa si rezultat i një strategjie të mirëorganizuar nga kardinalë që dëshironin një reformator. Sipas disa burimeve, një grup i njohur si “Team Bergoglio” punoi për të siguruar mbështetjen e nevojshme për zgjedhjen e tij. Kjo ka ngjallur diskutime mbi legjitimitetin e procesit dhe nëse Bergoglio ishte i përfshirë në këto përpjekje.
4. Mungesa e unitetit midis kardinalëve italianë
Gjatë konklavës së vitit 2013, pritej që Kardinali Angelo Scola, një italian me përvojë, të ishte favorit për papatin. Megjithatë, mungesa e mbështetjes së bashkëkombësve të tij dhe ndarja e votave midis kardinalëve italianë kontribuan në zgjedhjen e Bergoglios. Kjo u interpretua si një “tradhëti” ndaj Scolas dhe tregoi përçarjet brenda hierarkisë italiane të Kishës.
Pavarësisht këtyre polemikave, zgjedhja e Papa Françeskut u përshëndet nga shumë besimtarë si një hap drejt një Kishe më të përulur dhe të përkushtuar ndaj të varfërve dhe të margjinalizuarve.
